„Rozwiązania dotyczące wspierania rodzimego przemysłu farmaceutycznego są stosowane w wielu krajach Unii Europejskiej. Najciekawsze rozwiązanie ma Hiszpania – dla Polski może to być dobra inspiracja, ale wprost tych rozwiązań na nasz grunt nie da się przenieść” – wyjaśnia w rozmowie z ISBzdrowie Szymon Komorowski z firmy analitycznej IQVIA, która przygotowała raport pt. „Refundacyjny Tryb Rozwojowy (RTR). Rozwiązania europejskie i perspektywy dla Polski”.
Jak podkreśla Komorowski w tym przypadku narodowość firmy nie ma znaczenia – ważniejsze jest czy dana firma farmaceutyczna inwestuje w danym kraju. „W programie hiszpańskim połowa firm to firmy mające korzenie w innych krajach. Narodowość kapitału nie ma znaczenia, ważne jest by tak zdefiniować kryteria, by firmy które najwięcej inwestują w Polsce czuły wsparcie rządu” – tłumaczy.
Całość rozmowy:
Hiszpania ma długą, trwającą już 30 lat, tradycję we wspieraniu lokalnego przemysłu farmaceutycznego. W 1986 r. uruchomiono program Farma, zmieniony potem na Profarma. Obecnie realizowana jest już VI edycja Profarmy. Najnowsza zaplanowana na lata 2017-2020 ma na celu wzrost zatrudnienia w przemyśle farmaceutycznym, zwiększenie inwestycji w rozwój i produkcję oraz eksportu. Ze względu na nakładane w Hiszpanii na firmy farmaceutyczne duże obciążenia w postaci podatku obrotowego i powiązanie tych obciążeń z programem Profarma, jego założeń nie można wprost przenieść do polskiego systemu refundacyjnego. Warto jednak skupić się na samym mechanizmie wyłaniania firm mających największy wpływ na rodzimą gospodarkę. Profarma daje możliwość uzyskania atrakcyjnych zwolnień od podatku obrotowego sięgających nawet 25% całkowitej jego wartości. Zwolnienia są uzależnione od wielkości zatrudnienia, wydatków na inwestycje w rozwój produkcji i innowacji oraz wpływu na poprawę bilansu handlowego. Firmy, które otrzymały najwyższe oceny w tej klasyfikacji oraz biorą udział w programie badań podstawowych i przedklinicznych w ramach konsorcjów badawczych złożonych z firm prywatnych i publicznych jednostek badawczych, mogą ubiegać się o dodatkowe 10% zwolnienia z podatku obrotowego. Wśród beneficjentów programu ocenionych w 2017 r. aż 17 firm jest hiszpańskich, a 21 zagranicznych, przy czym do klasyfikacji przystąpiło 21 hiszpańskich i 34 zagraniczne. Wśród firm ocenionych najwyżej znajduje się 5 hiszpańskich oraz 4 zagraniczne.
Od momentu uruchomienia w Hiszpanii takiego programu wysokość wydatków na badania i rozwój działających na tamtejszym rynku firm farmaceutycznych podwoiła się, a dynamika przyrostu eksportu leków osiągnęła średnią unijną. W Polsce dyskusja o wprowadzeniu RTR trwa od 2016 roku i nadal nie może się zakończyć. Mimo zapowiedzi m.in. Ministerstwa Zdrowia oraz Przedsiębiorczości i Technologii,że są zainteresowani tym rozwiązaniem. A to może oznaczać, że polskie firmy farmaceutyczne zamiast się rozwijać zaczną swoją produkcję przenosić na wschód.
