„W kolejnych latach można spodziewać się rejestracji wielu nowych produktów leczniczych w leczeniu nowotworów. W sytuacji istnienia określonych możliwości finansowych publicznego płatnika w Polsce, należy określać najbardziej optymalne alokowanie tych środków, aby móc uzyskać możliwie najlepszy wynik zdrowotny dla pacjenta. W tym celu powinniśmy dążyć do wprowadzenia efektywnej polityki lekowej w obszarze onkologii, która wskaże narzędzia szybszego dostępu do nowych technologii lekowych, z zastrzeżeniem wdrażania ich w ośrodkach zapewniających standardy jakościowe i organizacyjne, z możliwością oceny skuteczności klinicznej i bezpieczeństwa stosowania”- uważa prof. Adam Maciejczyk, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego.
Niestety polski system nie jest przygotowany na te innowacje. Wieloetapowość procesu refundacyjnego, referencyjność polskiego rynku farmaceutycznego dla wielu państw oraz ograniczony budżet płatnika powodują̨, że proces udostępnienia polskim pacjentom nowej terapii od momentu jej rejestracji w Unii Europejskiej wynosi minimum 24-36 miesięcy, co oznacza 3 do nawet 5 lat opóźnienia bez możliwości zastosowania efektywnych terapii. Ten problem wskazywał opublikowany w 2018 r raport NIK „Dostępność i efekty leczenia nowotworów”.
A statystyki są bezlitosne – czeka nas wzrost zachorowań na nowotwory oraz bardzo dynamiczny postęp we wprowadzaniu na rynek europejski nowych ukierunkowanych molekularnie leków przeciwnowotworowych, immunoterapii oraz produktów leczniczych nowej generacji. W tym świetle uzasadnione jest monitorowanie tego postępu (ang. horizon scanning) przez resort zdrowia w celu wczesnego zapoznania się z wartością dodaną nowych technologii, identyfikacji potrzeb chorych oraz przygotowania właściwych rezerw niezbędnych na sfinansowanie terapii przełomowych.
„W naszym ostatnim raporcie pt. Koszty nowych technologii lekowych w leczeniu najczęściej diagnozowanych nowotworów. Prognoza 2019-2021 przygotowanym przy współpracy z ekspertami PTO i PTHiT dokonaliśmy analizy typu horizon scanning tzn., przyjrzeliśmy się najnowszym terapiom, jeszcze niedostępnym w Polsce, rekomendowanym dla dwunastu najczęstszych nowotworów litych i hematologicznych, których stosowanie może przynieść pacjentom znaczącą poprawę stanu zdrowia. Ich udostępnienie wiązało by się jednak z kosztem sięgającym prawie 1 mld zł rocznie, przy założeniu, że wszystkie wprowadzamy od razu. Oczywiście szacunki te nie uwzględniają mechanizmów podziału ryzyka, ale i tak kwota jest znacząca i przekracza obecne możliwości publicznego płatnika. Stąd potrzeba dyskusji o mechanizmach, zasadach i źródłach finansowania nowoczesnych terapii” – wyjaśnia dr Małgorzata Gałązka – Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.
Eksperci wyselekcjonowali do analizy 30 technologii lekowych (niektóre w kilku wskazaniach) dla łącznej grupy 16 590 chorych na najczęściej diagnozowane złośliwe guzy lite oraz 20 technologii lekowych (niektóre w kilku wskazaniach) dla łącznej grupy 6 260 chorych na najczęściej diagnozowane choroby hematoonkologiczne. Uzyskane oszacowania odzwierciedlają w przybliżeniu potrzeby finansowe z jakimi będzie musiał zmierzyć się publiczny system ochrony zdrowia do 2021 r. w zakresie leczenia chorych na wybrane nowotwory, pragnąc zabezpieczyć sukcesywny dostęp do najbardziej efektywnych technologii lekowych. Łączny koszt finansowania wyselekcjonowanych technologii lekowych dla 22 850 chorych oszacowany został na ponad 985 mln zł w skali roku.
„Od początku XX wieku dokonał się ogromny postęp w hematoonkologii. Dzięki nowoczesnym lekom wiele chorób przyjęło charakter przewlekły, przy czym należy podkreślić, że ponad 70% metod terapeutycznych w hematoonkologii opiera się wyłącznie na lekach. Raport, w przygotowanie którego jako PTHiT byliśmy zaangażowani jest narzędziem, które doskonale wpisuje się w proces systemowego planowania dostępu do innowacyjnych terapii. Pozwala na przyjęcie opartych na dowodach naukowych założeń do konstrukcji budżetu płatnika uwzględniającego najistotniejsze technologie medyczne pozostające jeszcze w fazie rejestracji. Jednym z narzędzi, które mogłyby wspomóc finansowanie kosztów nowoczesnych terapii jest mechanizm płacenia za efekt terapeutyczny, który doskonale funkcjonuje w innych krajach europejskich”- wyjaśnia prof. Iwona Hus, Prezes Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów.
Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w naszym kraju. Rocznie diagnozuje się w Polsce 164 tys. nowych zachorowań na nowotwory (Krajowy Rejestr Nowotworów stan na 2016 r.). Rocznie umiera z tego powodu 106 tysięcy Polaków.
Zgodnie z danymi z KRN w 2016 r. w Polsce żyło około 990 tys. osób z chorobą nowotworową rozpoznaną w ciągu poprzedzających 15 lat, z czego aż 514 tys. z chorobą nowotworową, która była rozpoznana w ciągu ostatnich 5 lat. W 2016 r. mieliśmy 180 tys. nowych zachorowań, to według prognoz do 2029 r. liczba zachorowań będzie wzrastać i osiągnie ok 220 tys. rocznie. Obserwowane, niepokojące trendy zachorowalności i umieralności są determinowane m.in. strukturą wieku starzejącego się społeczeństwa oraz rosnącą ekspozycją polskiego społeczeństwa na czynniki kancerogenne.
