Odbudowanie produkcji leków w Polsce to nie tylko wzrost PKB i nowe miejsca pracy, ale też podniesienie poziomu bezpieczeństwa państwa. Należy jak najszybciej rozpocząć prace nad zapowiadanymi w strategicznych dokumentach przyjętych przez rząd Zjednoczonej Prawicy rozwiązaniami wspomagającymi rozwój krajowego przemysłu farmaceutycznego. Powrotem do zarzuconej koncepcji Refundacyjnego Trybu Rozwojowego (RTR) jest propozycja nazwana RTR+, którą trzeba prawnie uregulować – to główne wnioski wynikające z raportu „Suwerenność lekowa państwa – rola, stan i rekomendacje” przygotowanego przez Fundację Republikańską.
„Głosy o potrzebie skrócenia łańcuchów dostaw i powrotu do produkcji, które zapewniają bezpieczeństwo, są coraz powszechniejsze. Dotyczy to w pierwszym rzędzie produkcji leków, wyposażenia i urządzeń medycznych” – pisze we wstępie do raportu Prezes Fundacji Republikańskiej Marek Wróbel. – „Obok zapewnienia bezpieczeństwa lekowego państwa, ważny jest także aspekt gospodarczy. Większa produkcja leków na terenie Polski to wzrost PKB, większe zatrudnienie, ale również innowacje, w tym zwiększenie środków na badania i rozwój, zatrzymanie w kraju absolwentów wyższych uczelni oraz przyciągnięcie zagranicznych inwestycji. To jeden z pomysłów na czasy odmrażania, odbudowy i przebudowy gospodarki”.
Rozwiązaniem, które ma zapewnić zwiększenie produkcji leków w Polsce jest Refundacyjny Tryb Rozwojowy (RTR). Raport „Suwerenność lekowa państwa – rola, stan i rekomendacje”, którego partnerem jest Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego, skupia się na prezentacji dotychczasowych koncepcji polskiego rządu związanych z RTR, jego kontekście międzynarodowym oraz analizie wpływu branży farmaceutycznej na gospodarkę i bezpieczeństwo państwa.
Pomysł wprowadzenia RTR pojawił się w polskim rządzie już w 2015 roku. Autorem koncepcji, zakładającej premiowanie firm farmaceutycznych za ich wkład w szeroko rozumiany rozwój polskiej gospodarki, był Mateusz Morawiecki – ówczesny minister rozwoju. Powstało wiele dokumentów wspierających powstanie Refundacyjnego Trybu Rozwojowego – są to między innymi Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) oraz Polityka Lekowa Państwa. W styczniu 2020 roku Jadwiga Emilewicz, minister rozwoju, obiecała, że prace nad RTR ruszą ponownie w lutym. Dotychczas jednak żadna forma RTR nie została wdrożona ani nawet nie znajduje się w wykazie prac legislacyjnych rządu.
Autorzy raportu, Krzysztof Góra i Karol Jagliński, argumentując za przyspieszeniem procesu wdrażania RTR, podkreślają jego wyjątkową aktualność.
„Ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli ma dostępność leków, często zachwiana przez globalizację i monopolizację produkcji leków, epidemie i pandemie – obniżające poziom zdrowia publicznego oraz gwałtownie zwiększające popyt na produkty lecznicze – a także zorganizowane grupy przestępcze, które nielegalnie je eksportują” – dowodzą.
„Potrzebę prac nad RTR potwierdzają dane makroekonomiczne. Pozycja branży jest istotna, jeżeli spojrzy się na nią w perspektywie rozwojowej. Innowacje wdraża blisko dwa razy więcej firm sektora lekowego niż średnio w całym przemyśle. W farmacji zatrudnionych jest prawie 4 proc. wszystkich pracowników B+R, a branża ta generuje około 10 proc. wszystkich nakładów na badania i rozwój. Wydajność pracowników sektora farmaceutycznego w porównaniu do całego przemysłu jest wyższa o około 60 proc., a ich zarobki niemal o połowę” – podkreślają autorzy raportu, zaznaczając, że polska farmacja jest na ścieżce wznoszącej i może odegrać ważną rolę zarówno w kraju, jak i w Europie. – „Złożoność rynku farmaceutycznego powoduje jednak, że jego rozwój zależy nie tylko od przedsiębiorstw. Niezbędna jest współpraca z administracją państwową”.
Według ekspertów Fundacji Republikańskiej odpowiedzią na opóźniające się prace nad dużym Refundacyjnym Trybem Rozwojowym jest RTR+. Zawiera on trzy legislacyjne propozycje, a mianowicie:
zwolnienie z renegocjacji decyzji refundacyjnych. Idea zakłada nadanie Partnerom Polskiej Gospodarki uprawnień do automatycznego przedłużania refundacji w cenach zgodnych z art. 13 ust. 6a ustawy refundacyjnej;
ustalanie cen dla produktów po raz pierwszy wchodzących do refundacji na poziomie cen progowych zdefiniowanych w art. 13 ust. 6 ustawy refundacyjnej;
zwolnienie Partnerów Polskiej Gospodarki z payback.
„Rozwój branży farmaceutycznej oraz zapewnienie bezpieczeństwa lekowego powinny być priorytetami w działalności państwa. Propozycja RTR+ jest obustronną szansą, wsparciem, które trzeba prawnie uregulować” – zaznaczają Krzysztof Góra i Karol Jagliński.
