Rak jajnika to piąty pod względem częstości występowania nowotwór złośliwy u kobiet na świecie. Niestety na tle państw Unii Europejskiej, Polska charakteryzuje się wysoką zapadalnością i wciąż niskimi współczynnikami wyleczenia. Zdaniem ekspertów z #KoalicjaDlaŻycia Osób z Mutacją w Genach BRCA, aby poprawić wyniki leczenia raka jajnika w Polsce konieczne jest spełnienie trzech warunków: diagnostyka molekularna dostępna dla każdej chorej na raka jajnika z wykorzystaniem optymalnego narzędzia diagnostycznego jakim jest Next-Generation Sequencing (NGS), poprawa jakości i dostępności leczenia kompleksowego, a także stosowanie skutecznych, zgodnych z europejskimi standardami metod leczenia raka jajnika na jak najwcześniejszym etapie.
„Diagnostyka molekularna ma znaczenie nie tylko poznawcze. Ważniejsze jest to, że implikuje postępowanie terapeutyczne. Od wyników badań molekularnych zależy wybór ścieżki dalszego, optymalnego dla danej pacjentki, leczenia. Obecnie mamy narzędzia do przeprowadzenia diagnostyki molekularnej i wyodrębnienia grupy pacjentek odnoszących korzyści z konkretnego leczenia. NGS jest metodą łatwo dostępną, stosunkowo tanią i efektywną. Niestety wykorzystanie tego narzędzia jest niewystarczające, co sprawia że wciąż duży odsetek pacjentek nie ma dostępu do nowoczesnej diagnostyki” – mówiła prof. dr hab. n. med. Anita Chudecka-Głaz z Kliniki Ginekologii Operacyjnej i Onkologii Ginekologicznej Dorosłych i Dziewcząt Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Zdaniem ekspertów, każdy ośrodek przeprowadzający zabiegi operacyjne w raku jajnika, powinien mieć dostęp do wykonywania badań molekularnych i zlecać u każdej chorej badania sekwencjonowania genów i tkanki guza nowotworowego w kierunku mutacji BRCA1/2. W celu zwiększenia liczby badań molekularnych, koalicjanci zaproponowali powiązanie możliwość rozliczenia procedury operacji z obowiązkiem wykonania badania genetycznego.
Drugim postulatem koalicji jest poprawa jakości i dostępności do leczenia kompleksowego.
„Ponieważ leczenie raka jajnika jest leczeniem skojarzonym, powinno być prowadzone przez multidyscyplinarny zespół, w skład którego wchodzi: ginekolog-onkolog, chirurg znający i rozumiejący zasady leczenia raka jajnika, onkolog kliniczny, radiolog z doświadczeniem w ocenie zmian nowotworowych w obrębie narządu rodnego, doświadczony histopatolog oraz genetyk i biolog molekularny” – podkreślał dr hab. n. med. Radosław Mądry, kierownik Oddziału Ginekologii Onkologicznej Szpitala Przemienienia Pańskiego w Poznaniu.
Zasadność leczenia kompleksowego potwierdzają dane amerykańskie. Zgodnie z nimi, przy leczeniu rozproszonym 5-letnie przeżycie osiąga nie więcej niż 40 procent pacjentek z rakiem jajnika, podczas gdy w ośrodkach leczenia kompleksowego przeżywalność chorych jest o 30-35 procent wyższa.
„Centra kompleksowego leczenia raka jajnika w Polsce są i powstają, ale wciąż jest ich za mało. Należy też pamiętać o tym, że kompleksowe leczenie obejmuje również przygotowanie psychologiczne pacjenta do terapii, rehabilitację po leczeniu oraz objęcie opieką rodziny pacjenta, bo na raka choruje cała rodzina” – zaznaczał prof. dr hab. n. med. Mariusz Bidziński z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Kolejny warunek poprawy wyników leczenia raka jajnika to stosowanie skutecznych, zgodnych z europejskimi standardami metod leczenia na jak najwcześniejszym etapie rozwoju nowotworu. Takie postępowanie stwarza szansę na uzyskanie wieloletniej remisji choroby. W tym celu należy zapewnić pacjentkom optymalne leczenie chirurgiczne pozwalające na całkowitą lub optymalną cytoredukcję raka oraz dostęp do nowoczesnej farmakoterapii, w tym do leków z klasy inhibitorów PARP. Aby poprawić dostęp do skutecznego leczenia farmakologicznego, konieczne są zmiany w procedurach programów lekowych oraz uproszczenie procedury RDTL (Ratunkowy Dostęp do Technologii Lekowych). Obecna procedura RDTL jest zbyt uciążliwa i długotrwała.
Zanotowano podczas VI Kongresu Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej, który odbył się w Lublinie 1-3 października 2020 roku.
Marta Koton-Czarnecka
