Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdza w przyspieszonym trybie ADUHELM™ (Aducanumab) – pierwszy i jedyny lek na chorobę Alzheimera. Podstawową zmianą patologiczną w przebiegu choroby Alzheimera jest nagromadzenie w mózgu złogów amyloidu beta. W badaniach klinicznych aducanumab wykazał po 18 miesiącach leczenia zmniejszenie liczby złogów amyloidu beta o 59 do 71 procent.
Przyspieszone zatwierdzenie oparte jest na danych z badań klinicznych wykazujących wpływ aducanumabu na redukcję złogów amyloidu beta – biomarkera, która z dużym prawdopodobieństwem może przynosić korzyści kliniczne, w tym przypadku zmniejszenie pogorszenia stanu klinicznego pacjenta. Dalsze kroki zatwierdzające, dotyczące wskazań do stosowania aducanumabu w leczeniu choroby Alzheimera mogą być uzależnione od weryfikacji korzyści klinicznych w badaniu potwierdzającym/badaniach potwierdzających.
„Ten historyczny moment jest kulminacją ponad dekady przełomowych badań w niezwykle złożonym obszarze, jakim jest choroba Alzheimera. Jesteśmy przekonani, że ten pierwszy w swojej klasie lek zmieni sposób leczenia osób cierpiących na chorobę Alzheimera i będzie bodźcem do nieustannych innowacji w nadchodzących latach” – powiedział cytowany w komunikacie Michel Vounatsos, dyrektor generalny firmy Biogen.
„Firma Eisai od wczesnych lat 80-tych pracuje nad stworzeniem nowych metod leczenia choroby Alzheimera, niestrudzenie dążąc do zrozumienia podstawowych przyczyn tej choroby. Ponad ćwierć wieku spędziliśmy z osobami żyjącymi z chorobą Alzheimera, aby zrozumieć ich potrzeby” – dodaje Haruo Naito, dyrektor generalny firmy Eisai. – „Bardzo cieszymy się, mogąc otworzyć nowy rozdział w historii leczenia choroby Alzheimera, dzięki zatwierdzeniu aducanumabu. Ta decyzja może przynieść nową nadzieję na przyszłość dla globalnego sektora opieki zdrowotnej, społeczeństw oraz – co najważniejsze – dla pacjentów i ich rodzin. To wielki krok w kierunku tworzenia systemowych, holistycznych rozwiązań służących ujarzmieniu tej wyniszczającej choroby”.
Skuteczność aducanumabu oceniano w dwóch badaniach klinicznych 3 fazy – EMERGE (badanie 1.) i ENGAGE (badanie 2.) – obejmujących pacjentów z wczesnymi stadiami choroby Alzheimera (łagodne zaburzenia poznawcze i łagodna demencja) z potwierdzoną obecnością złogów amyloidu beta. Działanie preparatu oceniano również w podwójnie zaślepionym, randomizowanym, kontrolowanym placebo, zróżnicowanym pod względem dawki badaniu fazy 1b PRIME (badanie 3.). W badaniach tych aducanumab konsekwentnie wykazywał zależny od dawki i czasu wpływ na zmniejszenie złogów amyloidu beta (o 59 procent [p<0,0001] w badaniu ENGAGE, 71 procent [p<0,0001] w badaniu EMERGE i 61 procent [p<0,0001] w badaniu PRIME).
Profil bezpieczeństwa aducanumabu jest dobrze scharakteryzowany na podstawie wyników uzyskanych od ponad 3000 pacjentów, którzy otrzymali co najmniej jedną dawkę leku. Najczęściej zgłaszanym zdarzeniem niepożądanym była obecność nieprawidłowości związanych z amyloidem beta tzw. „ARIA” widocznych w badaniu MRI. Objawy ARIA (-E i/lub -H) zaobserwowano u 41 procent pacjentów leczonych aducanumabem w dawce 10 mg/kg w porównaniu z 10 procentami pacjentów otrzymujących placebo. Objawy kliniczne występowały u 24 procent pacjentów leczonych aducanumabem w dawce 10 mg/kg, u których zaobserwowano ARIA (-E i/lub -H) w porównaniu z 5 procentami pacjentów otrzymujących placebo. Najczęstszym objawem występującym u pacjentów z ARIA były bóle głowy.
Inne objawy związane z ARIA to: dezorientacja, zawroty głowy, zaburzenia widzenia i nudności. Działania niepożądane, które były zgłaszane u co najmniej 2 procent pacjentów leczonych aducanumabem, z co najmniej o 2 procent większą częstotliwością niż u pacjentów otrzymujących placebo, obejmowały: ARIA-E, ból głowy, mikrokrwawienia ARIA-H, patologiczne powierzchniowe gromadzenie hemosyderyny ARIA-H, upadki, biegunkę, splątanie/majaczenie/zmiany stanu świadomości/dezorientację.
W ramach przyspieszonego zatwierdzenia firma Biogen przeprowadzi kontrolowane badanie w celu zweryfikowania korzyści klinicznych płynących ze stosowania aducanumabu u pacjentów z chorobą Alzheimera.
Dr Stephen Salloway, dyrektor programu badań neurologicznych oraz badań nad pamięcią i starzeniem się w Butler Hospital, powiedział: „To zatwierdzenie to ogromny postęp w leczeniu choroby Alzheimera. Redukując złogi amyloidu beta w mózgu, walczymy z jedną z patologii leżących u podstaw tej choroby. Osoby cierpiące na chorobę Alzheimera mogą teraz, wraz z lekarzami prowadzącymi, zadecydować, czy ta metoda leczenia będzie dla nich odpowiednia”.
„Zatwierdzenie aducanumabu jest przełomem w walce o ujarzmienie tej strasznej choroby. Po latach rozczarowań i desperacji ta decyzja organu zatwierdzającego daje nową nadzieję wielu rodzinom i jest bodźcem dla przyszłych inwestycji i innowacji” – dodał George Vradenburg, prezes i współzałożyciel organizacji UsAgainstAlzheimer’s. – „Aducanumab był badany u osób z wczesnym stadium choroby Alzheimera, dlatego też bardzo ważne jest, aby nasz narodowy system opieki zdrowotnej – pacjenci, świadczeniodawcy i płatnicy – byli gotowi do wcześniejszego wykrywania, diagnozowania i podejmowania interwencji w celu leczenia choroby”.
Aducanumab-avwa – ludzkie przeciwciało monoklonalne, to pierwszy i jedyny lek stosowany w leczeniu choroby Alzheimera, który redukuje złogi amyloidu beta w mózgu będące podstawową przyczyną tej choroby. Aducanumab jest wskazany w leczeniu choroby Alzheimera. Wskazanie to zostało określone w ramach procedury przyspieszonego zatwierdzenia na podstawie zmniejszenia ilości złogów amyloidu beta u pacjentów leczonych tym lekiem. Dalsze zatwierdzenie tego wskazania może być uzależnione od weryfikacji korzyści klinicznych w badaniu potwierdzającym / badaniach potwierdzających.
Firma Biogen nabyła w 2007 roku licencję na aducanumab od firmy Neurimmune na podstawie umowy o współpracy w zakresie rozwoju i licencji. Od października 2017 firmy Biogen i Eisai współpracują nad rozwojem i komercjalizacją aducanumabu na całym świecie.
