Co roku trzeci czwartek listopada jest na całym świecie Dniem Rzucania Palenia ustanowionym przez Światową Organizację Zdrowia, która uznała palenie tytoniu za czynnik najpoważniejszego ryzyka zdrowotnego i główną przyczynę przedwczesnej umieralności. Przy tej okazji warto przypomnieć, jak w Polsce wygląda sytuacja palaczy, a w szczególności zwrócić uwagę na palenie papierosów wśród dzieci i młodzieży. Dane są alarmujące – każdego dnia w Polsce zaczyna palić pół tysiąca nieletnich.
Ostatnie lata pokazują stały odsetek palaczy, co więcej – według Komisji Europejskiej (Eurobarometr nr 506) – polscy palacze plasują się na szarym końcu listy krajów europejskich pod względem rzucania palenia papierosów. W całej Unii Europejskiej wyprzedzają nas tylko Węgry i Rumunia.
Kolejne dane są jeszcze bardziej zatrważające. Według WHO Polska ma jeden z najwyższych odsetek (pierwsza piątka) palących dzieci w Europie. Co roku po pierwszego papierosa sięga 180 tysięcy nieletnich, którzy co roku wypalają ponad 4 mld papierosów. Większość nałogowych palaczy w Polsce zaczyna być uzależnionych w wieku kilkunastu lat. Nie bez znaczenia jest tutaj fakt, że co piąty palacz w Polsce sięga po papierosy przy dzieciach – to aż 17% mężczyzn i 21% kobiet (CBOS).
Badania ESPAD przeprowadzone na zlecenie Krajowego Biura ds. Zapobiegania Narkomanii, pokazują, że ponad 60 proc. nastolatków miało kontakt z papierosami, a 65 proc. deklaruje, że zakup papierosów jest dla nich „bardzo łatwy”. Jedną z przyczyn sięgania po papierosy przez dzieci jest również negatywny wzorzec przekazywany przez rodziców. Ponad połowa dzieci wchodzi w nałóg, ponieważ papierosy są dla nich atrakcyjne, tanie i łatwo dostępne (badanie PolNicoYouth dla Ministerstwa Zdrowia).
„Sam mam trójkę dzieci, więc na papierosy patrzę też z perspektywy ojca. Jak każdy ojciec obawiam się, że moje dziecko może wpaść w szpony śmiertelnie niebezpiecznego nałogu. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny już ponad połowa polskich dzieci w wieku szkolnym paliła papierosy. To dramatyczna statystyka” – mówi Paweł Cybulski, w latach 2017–2019 podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów i zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który zaapelował dwa dni temu do polskich senatorów o odwagę w głosowaniu nad nowelizacją ustawy akcyzowej, która pomoże ograniczyć szkodliwe skutki palenia papierosów wśród młodzieży.
Światowy Dzień Rzucania Palenia oraz tocząca się właśnie w Polsce debata na temat podniesienia opłaty akcyzowej na papierosy jest dobrą okazją do zastanowienia się, jak przekonać dzieci i młodzież o szkodliwości palenia i uchronić je przed nałogiem.
