Co roku, a w przypadku prawidłowego wyniku nie rzadziej niż co trzy lata wykonanie badania cytologicznego zaleca nowy algorytm postępowania w diagnostyce szyjki macicy. Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników zwraca przy tym uwagę, aby lekarze odchodzili od tradycyjnej cytologii tzw. szkiełkowej, na rzecz cytologii na podłożu płynnym. Dlaczego? To badanie dużo dokładniejsze a pobrany materiał umożliwia także wykonanie badania w kierunku obecności wirusa HPV.
Nowy algorytm opracowany przez ekspertów PTGiP został przedstawiony w postaci zmodyfikowanego schematu, opierającego się na najnowszych możliwościach diagnostycznych.
„Nowości jest kilka ale szczególną uwagę chcemy zwrócić na tak zwaną cytologię na podłożu płynnym” – wyjaśnia prof. Mariusz Zimmer, pod którego przewodnictwem opracowano nowe wytyczne. – „W przeciwieństwie do cytologii tradycyjnej, nie jest to badanie refundowane, ale lekarze powinni je oferować wszystkim pacjentkom ze względu na dużo większą dokładność wyników. Po pierwsze cytologia na podłożu płynnym daje mniej odczytów fałszywie ujemnych, po drugie umożliwia dalsze badanie pobranego materiału w kierunku obecności wirusa HPV”.
Tak zwane przetrwałe (czyli nie przemijające samoistnie) zakażenia wirusem HPV są powodem rozwoju zmian przedrakowych i nowotworowych w obrębie szyjki macicy.
Eksperci doskonale rozumieją, że w przypadku braku refundacji cytologii na podłożu płynnym, ważne jest aby pacjentka miała wykonaną choćby zwykłą cytologię. Zwracają jednak uwagę, że w przypadku wykrycia nieprawidłowości może pojawić się konieczność powtórzenia cytologii na podłożu płynnym z możliwością wykonania testu HPV.
„Od tego nie uciekniemy. Priorytetem jest ratowanie zdrowia i życia pacjentek i możliwość jak najszybszego rozpoczęcia leczenia. Do tego potrzebujemy jak najdokładniejszych metod diagnostycznych” – mówi prof. Zimmer. – „Model jest dostosowany do możliwości organizacyjnych opieki ginekologicznej od najmniejszych gabinetów po specjalistyczne ośrodki akademickie. Zdajemy sobie sprawę, że przynajmniej na dzisiejszym etapie, badania uwzględnione w algorytmie nie będą refundowane przez NFZ. Będziemy jednak o to zabiegać”.
Schematy postępowania w screeningu RSM dla pacjentek poniżej 30 roku życia oraz dla pacjentek powyżej 30 roku życia różnią się nieco od siebie. Poza silną rekomendacją dla cytologii na podłożu płynnym dopuszcza się triaż z użyciem urządzeń działających w oparciu o sztuczną inteligencję. Nadal jednak podstawowymi narzędziami w przypadku wykrycia nieprawidłowości będą testy w kierunku HPV oraz kolposkopia.
