Ponad 60% dorosłych Polaków wykazuje objawy depresji. Wśród nich najwięcej osób, tj. blisko 38%, skarży się na uczucie zmęczenia i braku energii. Głównie dotyczy to rodaków w wieku 36-55 lat i 18-22 lat. Ponadto często wymieniane są takie oznaki, jak obniżenie nastroju – niecałe 29%, zaburzenia snu – 28,5%, osłabienie koncentracji i uwagi – niespełna 19%, a także pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości – 16,5%. Z badania wychodzi również, że wśród zaszczepionych przeciwko COVID-19 przewagę mają osoby, u których objawy nie występowały przed pandemią. Z kolei w przypadku niezaszczepionych jest odwrotnie, tj. przeważnie objawy były widoczne jeszcze przed pandemią.
Uczestnicy badania, przeprowadzonego przez UCE RESEARCH i SYNO Poland dla platformy ePsycholodzy.pl, mieli stwierdzić, czy występuje u nich przynajmniej jeden z dziesięciu wymienionych objawów depresji w okresie trwającym minimum dwa tygodnie. Aż 61,4% Polaków potwierdziło, że odczuwa takie syndromy. 32,9% rodaków zadeklarowało, że żadna z wymienionych w ankiecie oznak ich nie dotyczy. Tylko 5,7% respondentów nie potrafiło tego określić.
„Fakt, że aż 60% dorosłych Polaków wskazuje na objawy, które mogą być powiązane z depresją, jest bardzo alarmujący. Jednak to nie oznacza, że tylu Polaków realnie zmaga się z chorobą. Natomiast z całą pewnością nieadekwatne poczucie winy, obniżony nastrój czy wyraźnie zaniżona satysfakcja z wykonywanych aktywności mogą być bardzo obciążające i utrudniać codzienne funkcjonowanie” – mówi psycholog Michał Murgrabia, współautor badania i prezes platformy ePsycholodzy.pl.
Jak informują analitycy z UCE RESEARCH, z badania również wychodzi, że najczęściej wskazywanym objawem jest uczucie zmęczenia i braku energii. Taki problem podaje aż 37,7% osób deklarujących oznaki choroby.
„Uczucie zmęczenia, odbierające chęć i motywację do działania, może potęgować negatywne myśli. Poczucie braku energii może być związane z wieloma czynnikami i występować też w innych zaburzeniach psychicznych. Jeśli danej osobie trudno jest samej odpowiedzieć na pytanie, dlaczego czuje ww. objaw, powinna udać się do lekarza lub psychologa” – przekonuje Michał Murgrabia.
Patrząc na wiek respondentów, uczucie zmęczenia i braku energii dotyczy głównie osób mających 36-55 lat – 40,9%. Dalej w zestawieniu są takie grupy wiekowe jak 18-22 lata – 40,4%, 23-35 lat – 37,7%, a także 56-80 lat – 31,9%. Z tego wynika, że najmłodsi respondenci tylko nieco rzadziej wskazują ten objaw niż osoby najczęściej borykające się z ww. problemem.
„Objawy zmęczenia i braku energii, związane z depresją, są takie same w każdym wieku. Oczywiście mogą się różnić częstością i nasileniem występowania. Natomiast osoby starsze mogą mniej niepokoić się takimi odczuciami, tłumacząc je np. nadmierną ilością obowiązków służbowych i domowych” – dodaje ekspert.
Biorąc pod uwagę wielkość zamieszkania, uczucie zmęczenia i braku energii dotyczy przede wszystkim osób z miejscowości liczących od 5 tys. do 19 tys. mieszkańców – 49,5%. Najrzadziej występuje zaś wśród rodaków z miast mających od 200 tys. do 499 tys. ludności – 33,8%.
„W mniejszych miejscowościach specyfika aktywności zawodowej respondentów wskazuje na częstsze wykonywanie pracy fizycznej, która przecież w naturalny sposób może powodować zmęczenie. To w prosty sposób można powiązać z poczuciem zmęczenia i braku energii. Odwrotnie jest w przypadku mieszkańców miast. Przeważnie pracują w innych warunkach niż ludność małych miasteczek” – stwierdza Michał Pajdak z platformy ePsycholodzy.pl.
Analizując deklarowane miesięczne dochody netto, można zauważyć, że uczucie zmęczenia i braku energii dotyka najczęściej osoby uzyskujące poniżej 1 tys. zł – 46,8%. Z kolei wśród Polaków zarabiających powyżej 9 tys. zł 34,6% podaje ten objaw. I to najniższy wskaźnik, wyłączając respondentów, którzy nie chcieli określić dochodów (20,4%).
„Osoby zarabiające poniżej 1 tys. zł prawdopodobnie częściej wykonują pracę fizyczną, którą mogą bezpośrednio wiązać z poczuciem zmęczenia i braku energii. Polacy uzyskujący ponad 9 tys. zł prawdopodobnie skupiają się na pracy umysłowej. Choć jest ona obciążająca, nie zawsze może być wprost połączona z uczuciem fizycznego zmęczenia. Jeżeli natomiast poczucie obniżenia motywacji występuje wraz z przygnębieniem, zaburzeniami snu, negatywnymi myślami, wtedy najlepiej udać się do specjalisty i zasięgnąć profesjonalnej porady” – podkreśla psycholog Murgrabia.
Drugim często wymienianym objawem jest obniżenie nastroju – 28,6%. Na kolejnych miejscach w zestawieniu widzimy zaburzenia snu – 28,5%, osłabienie koncentracji i uwagi – 18,7%, pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości – 16,5%, niską samoocenę i małą wiarę w siebie – 16,4%, a także brak przyjemności z czynności, które wcześniej były lubiane – 13,3%.
„Problem pojawia się, gdy ww. symptomy utrzymują się przed dłuższy czas i są na tyle poważne, że w znaczący sposób utrudniają życie. Jeśli są przejściowe i wiążą się np. z trudnymi wydarzeniami, to nie wskazują na depresję. Są naturalną reakcją na te przeżycia” – wskazuje Michał Pajdak z platformy ePsycholodzy.pl.
Respondenci, którzy wskazali konkretne objawy, poinformowali, czy występowały one przed pandemią. 41,5% z nich odpowiedziało twierdząco, a 46,8% – przecząco. Z kolei 11,7% nie potrafiło tego określić.
„Zwiększony poziom stresu, powiązanego bezpośrednio z zachorowaniem, śmiercią bliskiego czy z problemami finansowymi lub utratą fizycznych kontaktów może prowadzić do ogólnego pogorszenia się kondycji psychicznej Polaków. Ostatni okres wymusił na nas szereg zmian, a sytuacja ciągle jest niestabilna” – podkreśla Michał Murgrabia.
Na pytanie, czy objawy występowały przed pandemią, inaczej odpowiadały osoby w pełni zaszczepione na COVID-19 niż niezaszczepione. W pierwszej grupie 39,5% miało oznaki depresji przed pandemią, 49% nie dostrzegało ich, a 11,5% nie umiało tego określić. Z kolei wśród niezaszczepionych respondentów 46% odczuwało objawy przed pandemią, 41,9% – nie zauważyło ich, a 12,1% było niezdecydowanych.
„Wśród zaszczepionych Polaków przewagę mają ci, u których objawy nie występowały przed pandemią. W przypadku niezaszczepionych jest odwrotnie. Przewagę mają osoby, które już wcześniej odczuwały symptomy. W zależności od grupy respondentów, szczepienie lub jego brak mogło być odbierane jako forma zabezpieczenia się przed nasileniem się kolejnych dolegliwości” – podsumowują analitycy z UCE RESEARCH.
Badanie zostało przeprowadzone w I i II tygodniu lutego br. metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) przez UCE RESEARCH i SYNO Poland dla platformy ePsycholodzy.pl wśród 1040 dorosłych Polaków. Próba była reprezentatywna pod względem płci, wieku, wielkości miejscowości, wykształcenia oraz regionu.
