Przedstawiciele polskich i włoskich instytucji publicznych oraz organizacji z sektora ochrony zdrowia, parlamentarzyści, czołowi eksperci medyczni, naukowcy i przedstawiciele branży farmaceutycznej spotkali się 7 czerwca br. w Rzymie, aby wspólnie podjąć debatę nad kondycją systemów opieki zdrowotnej w obu krajach oraz pogłębieniem współpracy bilateralnej w obszarach ochrony zdrowia i rozwoju innowacji. Konferencja „Polska i Włochy wobec kryzysów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia – praktyka i doświadczenia” została zorganizowana przez Instytut Rozwoju Spraw Społecznych, we współpracy z Ambasadą RP w Rzymie.
Kumulacja kryzysów i zagrożeń w Europie, a także trudne doświadczenie pandemii skłoniły organizatorów do zainicjowania dwustronnej dyskusji w gronie decydentów, ekspertów medycznych i systemowych, organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli sektora prywatnego.
Jak podkreśliła Małgorzata Bogusz, prezes zarządu Instytutu Rozwoju Spraw Społecznych, konferencja stała się przestrzenią do stworzenia unikatowego polsko-włoskiego forum debaty i wymiany dobrych praktyk, doświadczeń oraz rekomendacji dla instytucji publicznych w zakresie wyzwań stojących przed sektorem ochrony zdrowia w obu krajach.
Podczas uroczystego otwarcia konferencji, Anna Maria Anders, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny RP w Republice Włoskiej i Republice San Marino, uczestnicząca zdalnie w wydarzeniu, zaznaczyła, że w związku z wygasającą pandemią COVID-19, znaleźliśmy się w kluczowym momencie dla sektora medycznego i ochrony zdrowia, aby wymienić się opiniami i zacząć kreślić plany na przyszłość.
Adam Niedzielski, Minister Zdrowia zaakcentował w swoim przemówieniu, że ostatnie dwa lata zmusiły nas do życia w permanentnym kryzysie, na który nikt w Europie i na świecie nie był przygotowany. Kiedy wydawało nam się, że mamy wszystko pod kontrolą i zaczęliśmy skutecznie mierzyć się z pandemią, pojawił się kolejny kryzys, związany z rosyjską agresją na Ukrainę. Granicę z Polską przekroczyło ponad 3,5 mln osób. Podobnie jak w przypadku pandemii, to ogromne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej.
Radosław Sierpiński, Prezes Agencji Badań Medycznych odniósł się do współpracy pomiędzy Polską i Włochami. „Od miesięcy rozmawiamy z naszymi partnerami we Włoszech, żeby ta współpraca przełożyła się na konkretne efekty. Jestem przekonany, że już za kilka tygodni czy miesięcy niezwykle obiecujące projekty z Uniwersytetem „La Sapienza”, Kliniką Gemelli i Szpitalem Bambino Gesu, dotyczące m.in. badań w zakresie onkologii, mikrobiologii czy medycyny translacyjnej, rozpoczną się i skorzystają na nich pacjenci” – mówił Prezes ABM.
Podkreślił także rolę innowacji w medycynie. „Nowe technologie w zakresie medycyny mogą stać się przełomem, jeśli chodzi o optymalizację systemu ochrony zdrowia. Niewykluczone, że to właśnie nowe technologie spowodują, iż ograniczone zasoby kadrowe czy finansowe przestaną być problemem” – dodał Radosław Sierpiński.
Przed rozpoczęciem debat, przedstawiciel Chiesi Poland – Grzegorz Kowalik, Public Affairs & Market Access Director, podpisał porozumienie w ramach Warsaw Health Innovation Hub. Tym samym, firma dołączyła do unikalnej na skalę Europy Centralnej platformy współpracy podmiotów gospodarczych, publicznych i naukowych, służącej wzmocnieniu Polski, jako ”inkubatora” innowacji medycznych i biotechnologicznych oraz zwiększenia odporności i stabilności systemu ochrony zdrowia po pandemii.
Eksperci wskazywali, że pandemia COVID-19 jedynie pogłębiła kryzys w ochronie zdrowia Polski i Włoch, którego symptomy dostrzegaliśmy już wcześniej. Zarówno w kardiologii, jak i onkologii, tzw. dług zdrowotny został zaciągnięty jeszcze przed jej wybuchem.
Prof. Tomasz Hryniewiecki, Przewodniczący Krajowej Rady ds. Kardiologii i Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiologii podkreślał: Polska w dalszym ciągu jest krajem wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Choroby układu krążenia są także główną przyczyną zgonów Polaków. Odpowiedzią polskiego systemu ochrony zdrowia na współczesne wyzwania w kardiologii jest Narodowy Program Chorób Układu Krążenia, zaplanowany na lata 2022-2023.
Z kolei prof. Adam Maciejczyk, Przewodniczący Krajowej Rady ds. Onkologii i Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, zaznaczył, że w każdej dziedzinie dzięki innowacjom możemy uzyskać poprawę leczenia pacjentów. Koncepcja Krajowej Sieci Onkologicznej, będąca elementem Narodowej Strategii Onkologicznej, opiera się m.in. na analizowaniu danych o dostępie do opieki nad pacjentami z chorobami nowotworowymi. Aby zaspokoić dług zdrowotny w onkologii, należy myśleć o poprawie organizacji ochrony zdrowia i stale monitorować efektywność wprowadzanych rozwiązań – dodał prof. Maciejczyk.
Swoimi spostrzeżeniami w zakresie wyzwań w ochronie zdrowia we Włoszech podzielił się prof. Giorgio Minotti ze Szpitala Uniwersyteckiego Campus Bio-Medico w Rzymie:
„W wyniku pandemii COVID-19 bardzo wielu pacjentów przerwało swoje programy leczenia u kardiologa czy onkologa. Zaprzestano prowadzenia badań przesiewowych, chorzy nie mieli również dostępu do zaplanowanych zabiegów. Powinniśmy zastanowić się, jak wykorzystywać środki finansowe, by jak najwięcej pacjentów mogło skorzystać z innowacyjnych terapii” – ocenił prof. Minotti.
Z kolei prof. Mariano Bizzarri z Wydziału Medycyny Doświadczalnej Uniwersytetu „La Sapienza” w Rzymie przekazał informację na temat prowadzonych badań nad innowacyjnymi antybiotykami. – Mamy teraz technologię, która pozwala na określenie 49 substancji czynnych produkowanych w przestrzeni kosmicznej. Umieszczone przez nas w kosmosie grzyby produkują substancje, których nie udałoby się uzyskać na Ziemi. Mam nadzieję, że przy pomocy Agencji Badań Medycznych, będziemy mogli ten projekt rozwijać – zaznaczył prof. Bizzarri.
Dr Tomasz Latos, Przewodniczący Sejmowej Komisji Zdrowia podkreślił, że to właśnie dzięki współpracy międzynarodowej i nowym technologiom byliśmy w stanie dość szybko opanować pandemię i dziś, mając już pewną wiedzę i doświadczenie, jesteśmy lepiej przygotowani do walki z kryzysem. Jak dodał, Polska bardzo dobrze poradziła sobie z milionami migrantów z Ukrainy, ponieważ pewnie działania zostały już przetestowane w czasie pandemii.
Dr Fortunato Paolo D’Ancona z Departamentu Chorób Zakaźnych Włoskiego Narodowego Instytutu Zdrowia (ISS) zwracał z kolei uwagę, że konieczne jest stworzenie sieci diagnozy molekularnej nie tylko we Włoszech i w Polsce, ale również na poziomie międzynarodowym, aby jak najlepiej przygotować się na kolejne kryzysy.
Zarówno polscy, jak i włoscy eksperci podkreślali znaczenie środków finansowych z Unii Europejskiej w ramach Krajowego Planu Odbudowy dla poprawy efektywności w ochronie zdrowia.
Uczestnicy konferencji zwracali również uwagę na rolę polsko-włoskiej bilateralnej współpracy w kontekście kryzysu humanitarnego wywołanego wojną w Ukrainie.
„Od przeszło stu dni jesteśmy nie tylko obserwatorami, ale też czynnymi uczestnikami wsparcia pacjentów z Ukrainy i ich rodzin. Jako szpital wysokospecjalistyczny przyjmujemy najtrudniejsze przypadki chorych dzieci. Jednocześnie, od początku wojny współpracowaliśmy z wieloma ośrodkami z zagranicy. Współpraca z włoskim szpitalem Bambino Gesu stanowi przykład doskonałej solidarności szpitali pediatrycznych” – zaznaczył dr Marek Migdał, Dyrektor Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”.
Na potrzebę współpracy międzynarodowej oraz instytucjonalnej pomiędzy poszczególnymi ośrodkami wskazał również prof. Paolo Rossi, Kierownik Kliniki Pediatrii Bambino Gesu w Rzymie: – Pandemia COVID-19 nauczyła nas, że wszyscy powinniśmy połączyć swoje siły i działać według wspólnych protokołów, aby sprostać pojawiającym się zagrożeniom – mówił prof. Rossi.
Prof. Federica Wolf z UniCamillus – Międzynarodowego Uniwersytetu Medycznego w Rzymie podkreślała natomiast, że powinniśmy patrzeć z szerszej perspektywy na zdrowie publiczne, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji przyszłych pracowników systemu ochrony zdrowia. W ramach tych działań Poliklinika Gemelli zaangażowana jest w wymiany studentów oraz pracowników naukowych, m.in. z warszawskimi uczelniami.
Dr Francesco Cuttaia z Uniwersytetu Roma Tre oraz Urzędnik Służby Cywilnej we Włoskim Ministerstwie Zdrowia zwracał uwagę na potrzebę wprowadzenia struktur pośrednich w systemie ochrony zdrowia, które odciążyłyby szpitale i równocześnie zapewniły poprawę dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej i leczenia ambulatoryjnego.
Innowacje w medycynie – rola inwestycji i współpracy gospodarczej krajów UE
Jednym z ważniejszych wątków poruszanych w dyskusji była kwestia dotycząca współpracy międzynarodowej. Odniósł się do niej prof. Vincenzo Antonelli z Uniwersytetu L’Aquila, według którego nie można poprzestać jedynie na rozwiązaniach krajowych. Zdaniem eksperta, powinny być one uzgadniane na poziomie europejskim, a następnie implementowane na szczeblu lokalnym.
W debacie pojawiały się także zagadnienia związane z inwestycjami w nowe technologie. Według dr. Donato Bonifaziego, Dyrektora Konsorcjum Oceny Biologicznej i Farmakologicznej (CVBF) innowacje w ochronie zdrowia powinny być traktowane w sposób szczególny – inny niż w innych dziedzinach – ze względu na to, że mają one wpływ na życie nasze i naszych bliskich.
