Brak standardów postępowania w zakresie rozpoznania i wykonywania badań dodatkowych u pacjentów z podejrzeniem astmy oskrzelowej było dotychczas jednym z wąskich gardeł, z jakim mierzyli się m.in. lekarze Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Dzięki konsolidacji sił i współpracy ekspertów-lekarzy z czterech towarzystw naukowych, opracowane zostały Nowe standardy diagnostyki i leczenia astmy u dzieci i dorosłych. To zbiór wytycznych i zaleceń, którego celem jest zoptymalizowanie opieki nad chorymi z astmą oskrzelową. Inicjatorem powstania standardów jest Koalicja na rzecz Leczenia Astmy.
Astma oskrzelowa jest jedną z najczęściej występujących, przewlekłych chorób układu oddechowego. Jak podają statystyki ponad 4 mln Polaków ma jej objawy, a jedynie 2,2 mln z nich jest leczona, często w nieprawidłowy sposób. Z uwagi na wysoki wskaźnik zachorowalności astma staje się chorobą społeczną, przy czym jako choroba przewlekła, towarzysząca choremu przez całe życie, stanowi istotne obciążenie dla niego, jego rodziny, jak i dla systemów opieki zdrowotnej. Niestety proces diagnostyczny – od pojawienia się pierwszych objawów do rozpoznania – trwa nawet 7 lat.
Opracowany przez sygnatariuszy Koalicji na rzecz Leczenia Astmy i wydany w 2021 roku przez Uczelnię Łazarskiego raport „Astma oskrzelowa – nowy model zarządzania chorobą nakierowany na wzrost wartości zdrowotnej” jako jeden z deficytów w ścieżce diagnozowania i leczenia osób z astmą oskrzelową wskazał brak jasnych standardów będących wsparciem m.in. dla lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej.
Dzięki współpracy ekspertów z Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycy Rodzinnej, Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc oraz Polskiego Towarzystwa Pneumonologii Dziecięcej powstały Nowe standardy diagnostyki i leczenia astmy u dzieci i dorosłych, precyzujące zasady rozpoznania astmy, badań wspierających diagnostykę, rozpoczęcia i prowadzenia leczenia, jak również postępowania w sytuacji zaostrzenia astmy czy podejrzenia astmy ciężkiej. Standardy opracowane zostały w podziale na trzy grupy wiekowe: poniżej 6 roku życia, od 6 do 11 lat oraz u dorosłych.
„W gronie sygnatariuszy Koalicji na rzecz Leczenia Astmy od dłuższego czasu dyskutowaliśmy o konieczności stworzenia standardów systematyzujących i przede wszystkim w klarowny sposób opisujący ścieżkę, przez jaką m.in. lekarz pierwszego kontaktu powinien przeprowadzić osobę z podejrzeniem astmy. Jak pokazują statystyki czas związany z postawieniem trafnej diagnozy dotychczas był piętą Achillesa w całym procesie leczenia osób z astmą” – tłumaczy prof. Marek Kulus, przewodniczący Koalicji na rzecz Leczenia Astmy. – „Wierzymy, że opracowane przez nas standardy będą silnym wsparciem dla lekarzy, a przede wszystkim dla lekarzy POZ” – dodaje.
Przeprowadzana obecnie reforma POZ była dodatkowym przyczynkiem do zainicjowania prac nad standardami.
„Wzmocnienie roli POZ w diagnozowaniu i leczeniu m.in. chorób alergicznych takich jak astma, nałożyło na ekspertów naszego towarzystwa obowiązek wdrożenia działań edukacyjnych skierowanych do lekarzy pierwszego kontaktu. Mamy świadomość mnogości zadań i odpowiedzialności jakie są im przypisane. Stąd opracowane proste standardy postępowania, które mamy nadzieję będą drogowskazami ułatwiającymi pełną weryfikację podejrzenia choroby, rozpoznanie i wdrożenie optymalnej terapii. Kompleksowość tych materiałów daje nam poczucie, że bez względu na wiek pacjenta uda się postawić prawidłowe rozpoznanie i osiągnąć dobrą kontrolę astmy” – mówi prof. Maciej Kupczyk, prezydent Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
Autorami Nowych standardów diagnostyki i leczenia astmy u dzieci i dorosłych są (kolejność alfabetyczna): prof. Adam Barczyk, prof. Anna Bręborowicz, prof. Joanna Chorostowska-Wynimko, prof. Zbigniew Doniec, prof. Andrzej Emeryk, prof. Marek Kulus, prof. Piotr Kuna, prof. Maciej Kupczyk, prof. Paweł Majak, prof. Agnieszka Mastalerz-Migas, prof. Henryk Mazurek, prof. Rafał Pawliczak oraz prof. Paweł Śliwiński.
Standardy dostępne są na stronach Polskiego Towarzystwa Alergologicznego oraz Koalicji na rzecz Leczenia Astmy.
Koalicja na rzecz Leczenia Astmy jest niezależnym zrzeszeniem o odformalizowanym charakterze, w ramach którego podejmowane są aktywności na rzecz poprawy status quo w zakresie diagnostyki i leczenia astmy w Polsce. Działania podejmowane przez Koalicję skoncentrowane są na systemowych aspektach i obejmują aktywności edukacyjne, komunikacyjne i opiniodawcze. Liderem Koalicji na rzecz Leczenia Astmy jest Polskie Towarzystwo Alergologiczne.
