Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec uznał, że doszło do naruszenia praw pacjenta przez niektóre podmioty uczestniczące w udzielaniu świadczeń zdrowotnych Pacjentce. Ponadto, w ocenie Rzecznika, za nieakceptowalne należy uznać działania funkcjonariuszy policji, podejmujących czynności służbowe, niezwiązane bezpośrednio z udzielaniem pomocy medycznej Pani Joannie.
Zdarzenie zostało szeroko opisane w mediach, jako naruszenie godności osobistej oraz intymności pacjentki. Rzecznik niezwłocznie podjął działania z urzędu. Sprawa była wielowątkowa. Rzecznik analizował proces udzielenia świadczeń zdrowotnych na każdym etapie – począwszy od wykonanego przez Pacjentkę telefonu do lekarza psychiatry, a na wypisie ze szpitala skończywszy.
W tej sprawie zgromadzono materiał dowodowy w postaci:
Dokumentacji medycznej;
Protokołu ze zbadania sprawy na miejscu przez pracowników Biura Rzecznika Praw Pacjenta w podmiotach leczniczych;
Wyjaśnień od następujących osób, podmiotów i instytucji zaangażowanych w sprawę:
Lekarza udzielającego świadczeń zdrowotnych Pacjentce podczas rozmowy telefonicznej,
Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej 5 Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką SPZOZ w Krakowie,
Miejskiego Szpitala Specjalistycznego im. Gabriela Narutowicza w Krakowie,
Komendanta Wojewódzkiego Policji w Krakowie,
Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie,
Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego.
Rozmowy z Pacjentką i jej pełnomocnikiem, która była przeprowadzona w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta oraz pisemnych wyjaśnień;
Opinii Prof. dr. hab. n. med. Piotra Gałeckiego, Konsultanta Krajowego w dziedzinie psychiatrii;
Opinii dr Moniki Sadowskiej – konsultanta wewnętrznego Rzecznika, biegłego sądowego m.in. w zakresie opieki ginekologiczno-położniczej;
Informacji udzielonych przez Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.
W tej sprawie Rzecznik po analizie materiału dowodowego, stwierdził naruszenie praw Pacjentki do:
Świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością (art. 8 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zwanej dalej „ustawą”) przez Krakowskie Pogotowie Ratunkowe;
Tajemnicy informacji (art.13 ustawy) przez lekarza psychiatrę, prowadzącego indywidualną praktykę lekarską.
1. Postępowanie lekarza psychiatry w trakcie rozmowy telefonicznej z pacjentką:
Lekarz w sposób prawidłowy, z poszanowaniem prawa do intymności i godności Pacjentki poinformował Dyspozytornię Medyczną o zaistniałej sytuacji. Lekarz, przekazując informacje funkcjonariuszowi policji, kierował się dobrem nadrzędnym, przez które należy rozumieć zdrowie i życie Pacjentki. Obowiązkiem lekarza było jednak zachowanie w tajemnicy danych wrażliwych Pani Joanny podczas rozmowy telefonicznej z funkcjonariuszem policji. Prawidłowym było przekazanie informacji o miejscu zamieszkania oraz problemach ze zdrowiem psychicznym, w tym o wyrażaniu przez pacjentkę myśli samobójczych. Pozostałe informacje nt. zdrowia pacjentki udzielone policji wykraczały poza zakres niezbędnych informacji, co jednoznacznie stanowi o naruszeniu prawa pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych. Przedstawione przez Rzecznika stanowisko zostało poparte opinią Pana Prof. dr. hab. n. med. Piotra Gałeckiego, Konsultanta Krajowego w dziedzinie psychiatrii.
Za pośrednictwem mediów Naczelna Izba Lekarska poinformowała, że wobec ujawnionej sytuacji, która spotkała Panią Joannę „prowadzi postępowanie wyjaśniające”. Wobec tego, Rzecznik przesłał do Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej swoje stanowisko. Należy podkreślić, że o ewentualnym naruszeniu zasad wykonywania zawodu będą decydowały odpowiednie organy samorządu lekarskiego.
2. Postępowanie Zespołu Ratownictwa Medycznego Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego
Członkowie Zespołu Ratownictwa Medycznego Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego, niezwłocznie po dotarciu na miejsce, dokonali oceny stanu zdrowia Pani Joanny. Zadbali przy tym o komfort psychiczny Pacjentki oraz poszanowanie jej intymności i godności, zwracając się do funkcjonariuszy policji z prośbą o wyłączenie kamer nasobnych, noszonych w czasie udzielania czynności ratunkowych. Nieprawidłowości dotyczyły natomiast decyzji o przetransportowaniu Pacjentki przez Zespół Ratownictwa Medycznego do szpitala, który nie posiadał oddziału ginekologiczno-położniczego. Decyzja o przetransportowaniu pacjentki do danego szpitala, powinna być oparta o rzetelnie przeprowadzony wywiad medyczny oraz badanie fizykalne.
3. Postępowanie 5. Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką SPZOZ w Krakowie
Postępowanie podmiotu leczniczego w zakresie oceny stanu zdrowia Pacjentki oraz wdrożonych procedur w ramach Szpitalnego Oddziału Ratunkowego należy uznać za prawidłowe.
4. Postępowanie Miejskiego Szpitala Specjalistycznego im. Gabriela Narutowicza w Krakowie
Podmiot leczniczy prawidłowo udzielił świadczeń zdrowotnych, z poszanowaniem prawa pacjenta do godności i intymności, niezwłocznie przyjmując Panią Joannę na odpowiedni oddział.
5. Postępowanie funkcjonariuszy policji
Mając na uwadze myśli samobójcze, o których informowała pacjentka, nie budzi wątpliwości zasadność podjęcia działań w tej sprawie przez policję, jako organ dbający przede wszystkim o bezpieczeństwo obywateli. Współpraca policji ze służbami ratunkowymi powinna być jednak ukierunkowana na pomoc pacjentowi w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego oraz zabezpieczenie pracy personelu medycznego i innych osób.
W związku z czynnościami realizowanymi przez funkcjonariuszy policji, prawo do prywatności oraz poszanowania intymności i godności Pani Joanny nie zostało uszanowane i właściwie zrealizowane. Ocena ta dotyczy sytuacji, w której funkcjonariusze policji w trakcie hospitalizacji pacjentki podjęli działania interwencyjne, mimo że ich obecność nie była niezbędna dla udzielenia pacjentce świadczeń zdrowotnych. Ustalono, że takiej potrzeby nie zgłaszał nikt z personelu medycznego udzielającego świadczeń zdrowotnych pacjentce (tj. Krakowski Zespół Ratownictwa Medycznego, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Krakowie oraz Szpital Miejski Specjalistyczny im. Gabriela Narutowicza w Krakowie).
Rzecznik Praw Pacjenta, w piśmie do podmiotów leczniczych, wobec których stwierdził naruszenie praw pacjenta, sformułował następujące zalecenia:
W przypadku lekarza psychiatry prowadzącego indywidualną praktykę lekarską wniósł o:
Zapoznanie się z treścią niniejszego rozstrzygnięcia i uwzględnienie zawartego w nim stanowiska, w celu zapobieżenia występowania w przyszłości podobnych nieprawidłowości;
Zapewnienie dyskrecji podczas udzielania świadczeń zdrowotnych (przeprowadzanie rozmów z zachowaniem poufności).
W przypadku Zespołu Ratownictwa Medycznego Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego, wniósł o:
Omówienie przez kierownictwo Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego z członkami zespołów ratownictwa medycznego zasad postępowania wobec pacjentów zgłaszających jednocześnie problemy somatyczne, jak i wymagających wsparcia psychicznego;
Wprowadzenie procedury lub wytycznych dotyczących zasad postępowania wobec pacjentów zgłaszających jednocześnie problemy somatyczne, jak i wymagających wsparcia psychicznego, w tym manifestujących myśli suicydalne oraz opracowanie zasad współpracy z policją lub innymi służbami;
Zorganizowanie dla członków zespołu ratownictwa medycznego szkolenia z zasad postępowania wobec pacjentów zgłaszających jednocześnie problemy somatyczne, jak i wymagających wsparcia psychicznego.
Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec wystąpił do Komendanta Głównego Policji. W piśmie przedstawił ocenę działań funkcjonariuszy policji w przedmiotowej sprawie. Jednocześnie zadeklarował gotowość pomocy, celem wypracowania dobrych praktyk w trakcie udzielenia świadczeń zdrowotnych osobom, które znajdują się w szczególnej sytuacji, z uwzględnieniem skutecznej ochrony praw pacjenta do intymności i godności.
