Ponad 90 proc. farmaceutów jest gotowych do poszerzania swoich kompetencji zawodowych i już aktywnie się doszkala. Jednocześnie prawie tyle samo jednak nie czuje się doceniana w systemie ochrony zdrowia – wynika z „Ankiety dla Aptekarza”, którą przeprowadzili Pracodawcy RP.
„Farmaceuci reprezentują zawód medyczny, jak lekarze i pielęgniarki. Nie raz udowodnili swoją gotowość do sprostania oczekiwaniom ministerstwa zdrowia i pacjentów. Jesteśmy po trudnych medycznych studiach, regularnie się doszkalamy i podnosimy stan swojej wiedzy. Chcemy być efektywniej wykorzystani w opiece nad pacjentem. Beneficjentami większego zaangażowania farmaceutów w systemie ochrony zdrowia będą wszyscy: pacjenci, bo przeniesienie określonych usług do aptek z podstawowej opieki zdrowotnej zwiększy ich dostęp do prostej diagnostyki i terapii drobnych dolegliwości, lekarze, ponieważ odczują realne odciążenie w pewnych aspektach opieki nad pacjentem, ministerstwo zdrowia, które częściowo udrożni w ten sposób zakorkowany od lat system. Zbadaliśmy oczekiwania farmaceutów co do rozwoju zawodu i mówimy do decydentów jednym głosem: Meldujemy się do wykonywania kolejnych zadań” – przekonuje Justyna Kaźmierczak, prezes Śląskiej Izby Aptekarskiej, Przewodnicząca Platformy Aptecznej Pracodawców RP.
Badanie ankietowe Ankieta dla Aptekarza, zainaugurowane z okazji Międzynarodowego Dnia Farmaceuty, przeprowadzono na przełomie maja i czerwca wśród 1036 aktywnych zawodowo aptekarzy. Ankieta pokazuje, jak farmaceuci widzą przyszłość zawodu i jakie identyfikują wyzwania, które stoją przed jego dalszym rozwojem.
Z badania wynika, że ankietowani aktywnie uczestniczą w kursach i szkoleniach podnoszących kwalifikacje. Aż 96 proc. pracowników aptek sieciowych i franczyzowych oraz 89 proc. z aptek indywidualnych zadeklarowało udział w takich formach kształcenia. Co więcej, 95 proc. aptekarzy sieciowych i 89 proc. z aptek indywidualnych jest gotowych dalej poszerzać zakres swoich kompetencji.
Zdecydowana większość ankietowanych (łącznie 85 proc.) wskazała jednak, że ich zdaniem obecny system ochrony zdrowia w Polsce nie umożliwia pełnego wykorzystywania ich kompetencji w codziennej pracy. Blisko 90 proc. farmaceutów nie czuje też, że ich zawód jest wystarczająco doceniany przez przedstawicieli innych zawodów medycznych (85 proc.) i resort zdrowia (88 proc.).
„Czas na działanie jest teraz” – apeluje Mariusz Kisiel, Wiceprzewodniczący Platformy Aptecznej Pracodawców RP. – „Farmaceuci chcą aktywniej działać w systemie, szczepić w aptekach, mieć swoją rolę w opiece nad osobami starszymi, realizować kolejne usługi na wzór rozwiązań w innych krajów europejskich. Polskie społeczeństwo się starzeje, a wyniki ankiety pokazują, że mamy chęć oraz kwalifikacje, aby wziąć większy udział w opiece nad pacjentami. Obszar systemowej opieki jest ogromny, dla każdego jest miejsce, a potrzeby społeczne są coraz większe. Chcemy ściśle współpracować z innymi zawodami medycznymi”.
Oczekiwania pacjentów wobec aptek rosną. Średnio na jedną aptekę lub punkt apteczny przypada obecnie o 30 pacjentów więcej niż rok wcześniej. Aż 65 proc. pacjentów deklaruje wolę skorzystania z usług dostępnych w aptekach, co pokazuje ogromny potencjał tego sektora.
Połowa aptekarzy (49 proc.) uważa, że najważniejszą usługą, która powinna zostać wprowadzona do aptek, jest recepta kontynuowana. Jest to usługa, która mogłaby znacząco odciążyć lekarzy pierwszego kontaktu, umożliwiając farmaceutom przedłużanie recept na leki stosowane przewlekle. Inne istotne usługi, takie jak przegląd lekowy i proste badania diagnostyczne, uzyskały poparcie 17 proc. respondentów.
Zdecydowana większość ankietowanych farmaceutów jest zdania, że powinni oni mieć możliwość prowadzenia edukacji zdrowotnej w aptekach. Biorąc pod uwagę liczbę pacjentów codziennie odwiedzających polskie apteki, ta edukacyjna rola farmaceutów mogłaby realnie przyczynić się do zwiększenia społecznej świadomości zdrowotnej.
Rozwój opieki farmaceutycznej i wdrożenie usług do aptek napotyka na przeszkody. Najistotniejszą barierą z perspektywy aptekarzy jest brak modelu finansowania tych usług, co wskazało 39 proc. ankietowanych. Brak standaryzacji i zunifikowanych metod wdrażania stanowi kolejne 31 proc. wskazań.
Aby w pełni wykorzystać potencjał zawodu i zwiększyć jakość opieki zdrowotnej, zdaniem farmaceutów trzeba pochylić się nad modelem kształcenia. Od lat obserwuje się spadek zainteresowania studiami farmaceutycznymi. W latach 2010-2020 liczba absolwentów farmacji spadła o 22 proc. Tylko połowa badanych w Ankiecie dla Aptekarza (50 proc.) jest zadowolona ze studiów farmaceutycznych.
Potrzeba zmian ukierunkowanych na zwiększenie atrakcyjności zawodu, by zatrzymać spadkowy trend zainteresowania studiami, i modyfikacji modelu nauczania, by zdobyta wiedza przekładała się na realia pracy w aptece. Aż 56 proc. respondentów wskazuje na konieczność zwiększenia liczby zajęć praktycznych, co miałoby na celu lepsze przygotowanie do pracy w aptece. 23 proc. uważa, że powinno się zwiększyć liczbę zajęć z opieki farmaceutycznej, a tyle samo opowiada się za ograniczeniem czysto teoretycznych przedmiotów.
W efekcie wprowadzanych na przestrzeni ostatnich lat regulacji, w myśl których właścicielem apteki może być tylko farmaceuta, kluczowa staje się edukacja w zakresie prowadzenia działalności biznesowej. System kształcenia musi nauczyć farmaceutów nie tylko jak być aptekarzami, ale także jak być przedsiębiorcami skutecznie zarządzającymi swoimi firmami. Potrzeba nauczania o prowadzeniu biznesu i przedsiębiorczości. Dla rozwoju aptek jako placówek ochrony zdrowia i jako przedsiębiorstw potrzeba też bezpiecznego oraz przewidywalnego otoczenia regulacyjnego i przepisów prawa wspierających ten rozwój, ukierunkowanych na wzrost i zdrową konkurencję.
