Największym wyzwaniem dla lekarzy rodzinnych w kontekście diagnozowania i leczenia osób z zaburzeniami psychicznymi jest za krótki czas wizyt, zbyt wielu pacjentów, a także trudność z szybkim skierowaniem pacjenta do psychiatry lub psychologa – wynika z sondażu przeprowadzonego przez Centrum Terapii Dialog z okazji Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, który obchodzony jest co roku 10 października.
Średnio 9 razy w roku korzystamy z porady lekarskiej w ramach ubezpieczenia NFZ. Z danych GUS wynika, że w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w 2023 r. udzielono 312,3 mln porad lekarskich, w tym aż 181,1 mln w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) – czyli 58 proc. wszystkich wizyt. Lekarze rodzinni i POZ są na pierwszej linii frontu w walce o zdrowie pacjentów. To oni są najczęściej pierwszym wyborem pacjenta, który zaobserwował u siebie niepokojące objawy.
„Z roku na rok rośnie liczba pacjentów z dolegliwościami natury psychicznej, a od 2022 roku lekarze pierwszego kontaktu w ramach opieki koordynowanej mają szerszy wachlarz możliwości diagnostycznych i leczenia najczęstszych chorób przewlekłych, w tym również zaburzeń psychicznych. W związku z tym postanowiliśmy zapytać lekarzy rodzinnych, co jest dla nich najtrudniejsze w pracy w przychodni POZ, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi” – tłumaczy Michał Feldman, lekarz psychiatra z Centrum Terapii Dialog.
Z sondażu przeprowadzonego w dniu 14 września 2024 roku na grupie 121 lekarzy pracujących w POZ z całej Polski wynika, że lekarze POZ mają zbyt wielu pacjentów, a czas wizyty jest za krótki, aby prowadzić pacjentów z zaburzeniami psychicznymi – taką odpowiedź wskazało aż 86 proc. badanych.
Co jeszcze jest trudne w pracy w przychodni POZ, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi?
Większość badanych, bo aż 60,3 proc. lekarzy, przyznało, że dużym problemem jest brak możliwości szybkiego skierowania pacjenta do psychiatry lub psychologa. Odpowiedź ta nie dziwi w sytuacji, gdy czas oczekiwania na psychoterapię w ramach ubezpieczenia NFZ waha się od kilku miesięcy aż do dwóch lat, a średni czas oczekiwania na wizytę u psychiatry wynosi w Polsce 428 dni.
Okazało się także, że dość duży odsetek lekarzy spotyka się w swojej codziennej praktyce z pacjentami, którzy próbują “wymusić” leki psychotropowe – 34,7 proc. odpowiedzi. W tym kontekście lekarze najczęściej wspominali o niektórych uzależniających lekach o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym i nasennym.
Zdaniem 24,8% lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej współpraca z osobami z zaburzeniami psychicznymi jest trudniejsza niż z innymi pacjentami.
Natomiast 19 proc. lekarzy stwierdziło, że brakuje im dostępu do aktualnej wiedzy na temat nowych leków psychotropowych oraz zaleceń dotyczących leczenia chorób i zaburzeń psychicznych. Lekarze zaznaczali, że przydatny byłby dostęp do prostych i skutecznych narzędzi diagnostycznych/terapeutycznych ułatwiających wstępne rozpoznanie i włączenie leczenia.
„Lekarze rodzinni i lekarze POZ mają trudne zadanie, ponieważ trafiają do nich pacjenci z bardzo różnymi dolegliwościami, również osoby, z problemami natury psychicznej. Medycyna tak szybko się rozwija, że aby móc skutecznie leczyć swoich pacjentów konieczne jest ciągłe dokształcanie się i rozwój. Jednak – jak wynika z sondażu, to nie brak dostępu do wiedzy jest największą trudnością dla lekarzy POZ, gdy do gabinetu przychodzi pacjent z zaburzeniami psychicznymi” – podkreśla prof. dr. hab. n. med. Marek Jarema, lekarz psychiatra, wieloletni Konsultant Krajowy Ministra Zdrowia w dziedzinie psychiatrii, Dyrektor ds. Nauki w Centrum Terapii Dialog. – „To niemożność poświęcenia pacjentowi wystarczającego czasu na dokładną analizę jego/jej problemów natury psychicznej”.
„Dlatego tak ważne jest ułatwienie współpracy między lekarzami rodzinnymi a psychiatrami” – dodaje Michał Feldman.
Sondaż przeprowadzono wśród 121 lekarzy POZ z całej Polski w dniu 14 września 2024 roku. Pytanie brzmiało: Co jest dla Ciebie najtrudniejsze w pracy w przychodni POZ, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi? Ankietowani mogli wybrać maksymalnie 3 odpowiedzi.
