200 000 Europejczyków umiera każdego roku z powodu nieprzestrzegania zaleceń lekarskich.
Nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich (non-adherence) kosztuje na całym świecie ok. 290 mld dolarów rocznie. W Europie eksperci koszt ten szacują na około 125 mld euro. W Polsce na 6 miliardów złotych.
Blisko 25% pacjentów z nowozdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym nie wykupuje pierwszej recepty. Po roku z terapii rezygnuje z terapii około połowa badanych.
Problem dotyczy praktycznie wszystkich dziedzin medycyny.
W Ministerstwie zdrowia ma powstać zespół zajmujący się tematem adherence.
„To wyzwanie, które wykracza poza kwestie zdrowotne czy społeczne, stając się również istotną kwestią systemową. W obliczu rosnącej liczby pacjentów z przewlekłymi chorobami cywilizacyjnymi, skuteczne zarządzanie adherencją staje się kluczowym elementem w poprawie jakości życia chorych oraz w optymalizacji kosztów opieki zdrowotnej. Wsłuchujemy się w głosy ekspertów i dlatego chcemy powołać w Ministerstwie zespół zajmujący się tematem adherence. Trzeba podejść do tego zagadnienia systemowo, opracowując kompleksowe rozwiązania, które pozwolą odblokować pełny potencjał profilaktyki i terapii, a także umożliwią skuteczne wspieranie pacjentów w przestrzeganiu zaleceń lekarzy” – podkreślił minister Marek Kos Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia.
Skuteczna edukacja oraz wczesna interwencja to kluczowe elementy poprawy adherencji terapeutycznej, co przekłada się zarówno na jakość życia pacjentów, jak i na efektywność systemu ochrony zdrowia.
„Adherencja terapeutyczna w chorobach przewlekłych to jeden z częściej podejmowanych tematów zdrowotnych w ostatnich miesiącach w Unii Europejskiej. Dlatego też cieszę się, że dyskutujemy o tym również w Polsce. Wspólnie z partnerami z innych państw Unii Europejskiej musimy podjąć zdecydowane kroki w zakresie profilaktyki oraz edukacji zdrowotnej, aby poprawić przestrzeganie terapii przez pacjentów. Podczas niedawnego posiedzenia Senackiej Komisji Zdrowia, eksperci zwrócili uwagę na istotny wpływ adherencji na osiąganie celów terapeutycznych, a w konsekwencji efektywność leczenia w wielu chorobach, zwłaszcza w przypadkach chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy czy chorób psychicznych. Mam nadzieję, że w ramach polskiej prezydencji w UE, podczas majowego spotkania w parlamencie poświęconego problemom zdrowia, będziemy również dyskutować o intensyfikacji działań na rzecz poprawy adherencji, co pozwoli nie tylko na lepsze wyniki leczenia, ale także na zmniejszenie kosztów opieki zdrowotnej w skali całej Europy” – uważa dr Beata Małecka-Libera, przewodnicząca Senackiej Komisji Zdrowia.
A jak to wygląda w innych krajach UE? Prof. Michel Burnier z Lausanne University Hospital zaprezentował model opieki zespołowej jako kluczowy element poprawy adherencji, natomiast prof. Anna Vachulova, wiceprezes Słowackiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, przedstawiła projekt CHARTER wdrożony na Słowacji, który przyczynił się do istotnej poprawy kontroli nadciśnienia tętniczego i wpłynął na redukcję powikłań sercowo-naczyniowych. Pani Profesor podkreślała znaczenie włączenia wielu środowisk m.in. farmaceutów w pomoc pacjentom.
Eksperci przywołują także przykład Portugalii, w której 30 lat temu zaledwie 4% pacjentów uzyskiwało kontrolę ciśnienia tętniczego. Dzięki wprowadzonym zmianom systemowym i priorytetyzacji adherencji, dzisiaj kraj ten jest liderem w kontroli nadciśnienia tętniczego, która sięga tam już 70%. A co najistotniejsze uzyskano istotną redukcję powikłań sercowo-naczyniowych.
„Kluczowe jest czerpanie z rozwiązań wdrożonych w innych krajach – Portugalia, która miała kiedyś najgorszą kontrolę ciśnienia tętniczego w Europie, stworzyła szeroką koalicję środowisk medycznych, naukowych i administracyjnych, dzięki czemu znacząco poprawiła kontrolę nadciśnienia i zmniejszyła liczbę udarów. To dowód, że wspólne działania, angażujące różne grupy interesariuszy, przynoszą wymierne korzyści.
Dziś, w wyjątkowym momencie polskiej prezydencji w UE, mamy szansę podjąć podobne inicjatywy, wzmacniając edukację, profilaktykę oraz systemowe rozwiązania na rzecz lepszej adherencji. Tylko współpraca w szerokiej koalicji – z udziałem środowisk medycznych, naukowych, administracyjnych oraz pacjentów – zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, może prowadzić do trwałych zmian i skutecznej poprawy jakości opieki zdrowotnej” – podkreśla prof. Krzysztof Narkiewicz hipertensjolog, kierownik Katedry i Kliniki Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich to główna przyczyna nieosiągania celów terapeutycznych w chorobach przewlekłych.
Czy lekarze i pacjenci na co dzień koncentrują swoją uwagę na celach terapeutycznych? Czy pacjent rozumie po co, tak naprawdę lekarz przepisał mu leki na nadciśnienie tętnicze, albo na cukrzycę? Czy dostrzega związek między tabletką, którą powinien przyjąć każdego dnia, a uniknięciem zawału, udaru, albo nawrotu depresji ? Czy rozumie, że jeśli leczy się na nadciśnienie to powinien osiągnąć konkretny cel, którym jest zdefiniowana wartość ciśnienia, albo w cukrzycy konkretne stężenie cukru? Czy ma świadomość, że osiągnięcie tego celu to dla niego szansa na dłuższe, zdrowsze życie? To pytanie na które eksperci szukają odpowiedzi.
Zanotowano na konferencji pt. „Adherencja terapeutyczna w przewlekłych chorobach cywilizacyjnych. Poprawa rokowania pacjentów i optymalizacja kosztów ochrony zdrowia dzięki odblokowaniu potencjału profilaktyki”. Wydarzenie zostało zorganizowane z okazji pierwszego na świecie Dnia Adherence, obchodzonego 27 marca, zainicjowanego przez World Heart Federation.
Wydarzenie zostało zorganizowane przez Uniwersytet Medyczny w Lublinie oraz Instytut Zdrowia ThinkTank.
