Polskie Towarzystwo Neurologiczne, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego oraz organizacje pacjentów i działające na rzecz pacjentów podpisały deklarację o współpracy na rzecz zdrowia mózgu. Celem wspólnych działań będzie zwrócenie uwagi decydentów i całego społeczeństwa na coraz poważniejsze problemy w zakresie profilaktyki i leczenia chorób mózgu oraz priorytetyzacja tego obszaru – zarówno w sferze świadomości społecznej, jak i rozwiązań systemowych.
Zachorowalność na choroby mózgu gwałtownie rośnie, co wpływa na pogorszenie się jakości życia, a często także jego skrócenie u milionów osób. Już teraz w Polsce żyje około 50 tys. osób ze stwardnienie rozsianym, ok. 90 tys. osób ma chorobę Parkinsona, ok. o 300 tys. osób cierpi na padaczkę, aż pół miliona osób ma chorobę Alzheimera, ok. 90 tys. osób co roku doznaje udaru mózgu, a 15% społeczeństwa choruje na migrenę.
Wśród rozpoznań psychiatrycznych dynamicznie rośnie rozpowszechnienie uzależnień, zaburzeń lękowych i zaburzeń depresyjnych. Każde z nich dotyczy setek tysięcy lub nawet miliona osób w Polsce, a bardzo często rozpoznania neurologiczne i psychiatryczne współistnieją ze sobą.
Tymczasem z badania społecznego przeprowadzonego pod koniec ubiegłego roku wynika, że wyzwaniem jest nie tylko rosnąca zapadalność na choroby mózgu, ale też niska świadomość tego jak im zapobiegać i jak dbać o swój mózg.
Pisaliśmy o tym: Mózg wymaga troski i snu
„Tylko 26% ankietowanych uznało, że ich wiedzę na temat chorób mózgu można uznać za dobrą lub bardzo dobrą (to dwa razy mniej niż w przypadku otyłości), a jedynie 35% badanych spotkało się z pojęciem higieny mózgu, z czego 13% rozumie to pojęcie. Z drugiej strony, aż połowa respondentów ma lub miało doświadczenie kontaktu z kimś, kto choruje na chorobę mózgu. Choroby mózgu stanowią zatem poważne wyzwanie społeczne i gospodarcze. Kapitał mózgu jest fundamentem rozwoju gospodarki XXI wieku i jego wartość powinna być przedmiotem naszej szczególnej troski” – wyjaśnia dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.
„Zgodnie z definicją WHO, zdrowie mózgu to stan funkcjonowania mózgu w domenach poznawczych, sensorycznych, społeczno-emocjonalnych, behawioralnych oraz motorycznych, pozwalający danej osobie w pełni wykorzystywać swój potencjał w ciągu całego życia. Nie można rozdzielić związku pomiędzy strukturą i funkcjonowaniem mózgu, a sferą psychiki człowieka. Dlatego do zdrowia mózgu musimy podchodzić holistycznie. Bo nie ma zdrowia bez zdrowia mózgu! Polska aktywnie włącza się w kampanię europejską, adoptując hasło No Health Without Brain Health i inicjując szeroki dialog publiczny na rzecz priotytetyzacji tego obszaru w polityce państwa” – podkreśla Izabella Dessoulavy-Gładysz, prezeska Fundacji dla zdrowia mózgu Mental Power.
„W ostatnich latach wykonaliśmy ogromną pracę w zakresie budowania świadomości społecznej na temat zagrożeń onkologicznych czy układu sercowo-naczyniowego, ale wciąż mamy bardzo dużo do zrobienia w obszarze zdrowia mózgu. Potrzebujemy wspólnego działania środowiska neurologów, psychiatrów, pacjentów, ekspertów ochrony zdrowia, biznesu i decydentów – nie tylko tych kształtujących system opieki zdrowotnej – by nadać odpowiednią wagę profilaktyce chorób mózgu, a także diagnozowaniu i leczeniu tych chorób. Zintegrowane, kompleksowe podejście do zdrowia mózgu pozwoli na lepszą organizację systemu opieki i skuteczniejsze działania prewencyjne, które są kluczowe do tego, aby zmniejszyć zachorowalność na choroby mózgu, a przez to poprawić jakość życia wielu milionów Polaków i zredukować olbrzymie koszty generowane przez te choroby” – apeluje dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.
„Czas postawić na profilaktykę zdrowia mózgu, co jest zgodnie z przyjętymi priorytetami Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej” – dodaje Izabella Dessoulavy-Gładysz.
„Koalicja na rzecz zdrowia mózgu” to nieformalne, niezależne i transparentne zrzeszenie towarzystw naukowych, instytucji akademickich oraz organizacji pozarządowych, w tamach którego będą podejmowane aktywności edukacyjne, komunikacyjne oraz opiniodawcze.
„Liczymy, że dzięki wielostronnej współpracy i wzajemnemu wsparciu nasz głos bardziej słyszalny. Profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem chorób mózgu zajmują się dwie dziedziny medycyny: neurologia i psychiatra. Są to dziedziny, które wyrosły z jednego pnia, ale kilkadziesiąt lat temu ich drogi się rozeszły, i w moim odczuciu – za bardzo się rozeszły. W obliczu aktualnych danych epidemiologicznych i prognoz dotyczących szybko rosnącej zachorowalności na choroby mózgu, niezbędne jest to, żebyśmy połączyli siły i działali wspólnie. A celem nadrzędnym jest to, aby zdrowie mózgu zostało kompleksowo potraktowane jako priorytet w polityce zdrowotnej państwa” – mówi prof. dr hab. n. med. Alina Kułakowska, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
„Psychiatria i neurologia borykają się z podobnymi problemami, mamy te same wyzwania, jak choćby usprawnienie dostępu pacjentów do diagnostyki i leczenia. Choroby psychiczne i neurologiczne mają wspólne mechanizmy, nakładające się na siebie fenotypy, te same czynniki ryzyka. Dlatego cieszymy się, że będziemy działać wspólnie, także razem z organizacjami pacjentów. Jako koalicja chcemy zabiegać o zwiększenie nakładów m.in. na badania w zakresie mechanizmów funkcjonowania mózgu” – deklaruje prof. dr hab. n. med. Agata Szulc, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Wśród organizacji pozarządowych, które przystąpiły do projektu są m.in. związek stowarzyszeń Alzheimer Polska oraz Fundacji StwardnienieRozsiane.info.
„Choroba Alzheimera jest jedną z najczęstszych chorób mózgu u osób starszych, w Polsce zespoły otępienne rozpoznane są u ponad pół miliona osób, dlatego ważne jest, że do Koalicji przystąpił także związek stowarzyszeń Alzheimer Polska. Środowisko pacjentów żyjących z demencją, z uwagi na ograniczenia wynikające z choroby, często nie potrafi głośno mówić o profilaktyce chorób mózgu, dlatego istotne jest, aby poprzez Koalicję można było docierać do społeczeństwa i edukować” – mówi dr n. o z. Edyta Ekwińska, wiceprezes Alzheimer Polska
„Diagnoza choroby neurologicznej to moment, który w istotny sposób wpływa na życie osoby chorującej, a także jej bliskich. W przypadku stwardnienia rozsianego dotyczy to najczęściej młodych dorosłych, którzy muszą – często po raz pierwszy – odnaleźć się w systemie ochrony zdrowia. Dlatego jako fundacja pacjencka, znając trudności, na jakie napotykają osoby z SM, przystąpiliśmy do Koalicji na rzecz zdrowia mózgu. Wierzę, że wspólne działania pacjentów, klinicystów i ekspertów systemowych mogą przyczynić się do tego, by neurologia – a szerzej: zdrowie mózgu – zajęło należne miejsce w debacie publicznej” – dodaje Monika Łada, prezeska Zarządu Fundacji StwardnienieRozsiane.info.
Wśród trzech najważniejszych zadań do wykonania, zidentyfikowanych przez Koalicję na rzecz zdrowia mózgu jest – oprócz nadania zdrowiu mózgu odpowiedniego priorytetu w polityce państwa – wzrost świadomości społecznej na temat chorób mózgu i uruchomienie programów profilaktycznych, na wzór tych funkcjonujących w onkologii.
„Wspólne działania powinny pójść również w kierunku profilaktyki i propagowania idei higieny mózgu. Chcielibyśmy z tym przekazem dotrzeć do jak najszerszych kręgów naszego społeczeństwa, w tym do osób podejmujących decyzje w ochronie zdrowia i polityce państwa. Gdyby dzięki działaniom Koalicji udało się uruchomić systemowe działania profilaktyczne – dedykowane także dla dzieci i młodzieży – i doprowadzić do przełączenia systemu z medycyny naprawczej na profilaktykę, to w moim odczuciu byłby to prawdziwy kamień milowy. Profilaktyka wymaga jednak wyjścia poza sektor ochrony zdrowia i otwarcie dialogu m.in ze środowiskiem pracodawców” – przekonuje dr Małgorzata Gałązka-Sobotka i deklaruje: „W najbliższych tygodniach odbędą się spotkania członków Koalicji, podczas których uzgodnimy cele krótko i długoterminowe. Zdajemy sobie sprawę, że wiele z podnoszonych przez nas wyzwań nie jest łatwa i szybka do zaopiekowania, jednak liczymy, że nawet małymi, ale konsekwentnie stawianymi krokami dojdziemy do celu”.
Koalicja na rzecz zdrowia mózgu zakłada także wpisanie chorób mózgu do Narodowego Programu Zdrowia oraz zmniejszenie stygmatyzacji społecznej związanej z tymi schorzeniami.
Deklarację powołującą „Koalicję na rzecz zdrowia mózgu” podpisały następujące towarzystwa naukowe, instytucje akademickie i organizacje pozarządowe:
• Polskie Towarzystwo Neurologiczne
• Polskie Towarzystwo Psychiatryczne
• Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego
• Alzheimer Polska
• Alzheimer Siedlce
• Fundacja dla zdrowia mózgu Mental Power
• Fundacja Dzieciom Wspólnota „Zdążyć z pomocą”
• Fundacja EPI-BOHATER
• Fundacja Glioma-Center im. Hani Magiery
• Fundacja Nie Widać Po Mnie
• Fundacja SM – WALCZ O SIEBIE
• Fundacja STOMAlife
• Fundacja StwardnienieRozsiane.info
• Fundacja Zdrowie i Edukacja Ad Meritum
• Polskie Stowarzyszenie na rzecz Dzieci Chorych na Padaczkę
Lista koalicjantów nie jest zamknięta. Sygnatariusze zapraszają wszystkie chętne, działające w obszarze neurologii i psychiatrii towarzystwa naukowe, instytuty badawcze, ośrodki akademickie oraz organizacje pozarządowe do dołączenia do inicjatywy.
Adres kontaktowy: izwoz@lazarski.edu.pl
