Aż 64% Polaków zdaje sobie sprawę z konieczności regularnego chodzenia do dentysty i dostrzega korzyści płynące z takich wizyt. Jakie są kluczowe potrzeby stomatologiczne w naszym kraju i co zrobić, by zdrowe zęby stały się standardem? O wyzwaniach związanych z opieką stomatologiczną, rozwoju profilaktyki oraz o partnerstwie publiczno-prywatnym rozmawiali przedstawiciele rządu i eksperci w Senacie RP podczas okrągłego stołu zainicjowanego przez senacką Komisję Zdrowia oraz firmę Haleon.
Celem spotkania było przedyskutowanie w gronie ekspertów i decydentów jak poprawić stan zdrowia stomatologicznego w naszym kraju, wskazanie kluczowych potrzeb higieny jamy ustnej Polaków oraz uzgodnienie ram programów stomatologicznych, do realizacji w partnerstwie publiczno-prywatnym.
„Hasło „lepiej zapobiegać niż leczyć” jest nadal aktualne. Najwyższy czas, żebyśmy przestali tylko mówić o profilaktyce, a zaczęli wdrażać działania systemowe i dlatego tu dziś jesteśmy. Musimy położyć nacisk na edukację zdrowotną i stworzyć system, któremu Polacy będą ufać” – takimi słowami Senator Agnieszka Gorgoń-Komor rozpoczęła obrady okrągłego stołu. – „Jednym z wyzwań obecnie jest niska dostępność publicznych usług profilaktycznych. Programy profilaktyczne powinny być skupione na samorządach terytorialnych. To najwyższy czas, by ciężar finansowania był przekazany na lepszą i nowocześniejszą profilaktykę, by nasze społeczeństwo mogło uniknąć chorób drobnoustrojowych”.
Realne nakłady na publiczną stomatologię spadły w latach 2009-2022 o 20,6%. Polska jest jednym z najszybciej starzejących się krajów w Unii Europejskiej. Według danych GUS, w 2021 roku ponad 20% populacji stanowiły osoby powyżej 60. roku życia. To także wyzwanie dla stomatologii – starsi pacjenci często cierpią na poważne problemy z uzębieniem.
Raport FDI World Dental Federation wykazał, że mniej niż 11% osób w wieku 65-69 lat ma funkcjonalne uzębienie, a prawie połowa seniorów w wieku 85-89 lat nie ma żadnych zębów.
W ostatnich latach obserwujemy znaczący spadek liczby świadczeniodawców udzielających świadczeń stomatologicznych w ramach umów z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). W pierwszym kwartale 2023 roku liczba ta wynosiła ponad 5,3 tys., co stanowi o 38,3% mniej niż w 2009 r. Pogorszenie dostępu do świadczeń stomatologicznych przejawia się także w braku dostępności tych usług w różnych regionach kraju, co stanowi istotne wyzwanie dla polskiego systemu opieki zdrowotnej.
„Białe, równe zęby to efekt uboczny właściwej higieny jamy ustnej i prawidłowego leczenia” – podkreślał dr Paweł Barucha, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej. – „Profilaktyka stomatologiczna dotyczy całego okresu życia. Powinna być dostosowana do wieku i potrzeb pacjenta. Ponadto, pamiętajmy, że leczenie stomatologiczne jest pierwszym etapem leczenia chorób wieloogniskowych. Bez zdrowej jamy ustnej pacjent nie może być ani skutecznie leczony, ani operowany” – argumentował.
Eksperci zgodzili się, że kluczowym elementem jest edukacja – należy uczyć zasad profilaktyki od najmłodszych lat oraz wspierać młodsze pokolenia w edukowaniu dorosłych. Istotne jest również inwestowanie w zwiększanie świadomości pacjentów poprzez kampanie informacyjne, które umożliwiają dokonywanie świadomych wyborów.
Z badań wykonanych na zlecenie Haleon wynika, że blisko połowa (43%) Polaków odwiedza dentystę przynajmniej raz w roku. Jednak aż 45% udaje się na wizytę dopiero wtedy, gdy pojawia się ból lub dyskomfort. Dlaczego tak się dzieje? 28% badanych nie widzi potrzeby regularnych kontroli, 27% odczuwa lęk przed wizytą, a 16% uważa je za zbędny wydatek.
W obliczu dynamicznie zmieniających się realiów gospodarczych i społecznych, sektor publiczny stoi przed koniecznością poszukiwania nowych, efektywnych rozwiązań. W tym kontekście, warto zwrócić uwagę na modele współpracy, które mogą przynieść korzyści zarówno dla instytucji publicznych, jak i prywatnych podmiotów.
Jednym z rozwiązań tej sytuacji może być partnerstwo publiczno-prywatne. Jest to sprawdzony mechanizm, który umożliwia poprawę jakości usług publicznych przy ograniczonych funduszach państwowych. Sektor prywatny, w tym także firmy farmaceutyczne, może nie tylko partycypować finansowo w inicjatywach profilaktycznych, ale także wspierać je merytorycznie, organizacyjnie, a także edukować pacjentów.
