Od 1 kwietnia szczepienia przeciw półpaścowi dla osób powyżej 65. roku życia z chorobami współistniejącymi będą bezpłatne. Osoby powyżej 18. roku życia z chorobami współistniejącymi będą mogły otrzymać szczepionkę z 50-procentową refundacją. To decyzja, na którą czekali eksperci i środowiska pacjentów. Zachorowanie na półpasiec u osób z niedoborami odporności, chorobami przewlekłymi oraz u osób starszych często kończy się poważnymi powikłaniami, w tym neuralgią popółpaścową: silnym bólem, który może trwać nawet wiele lat.
Dzięki decyzji Ministerstwa Zdrowia, zawartej w Projekcie obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, który wejdzie w życie 1 kwietnia 2025 r., szczepienie przeciw półpaścowi będzie kolejnym, które znajdzie się na liście bezpłatnych leków dla seniorów.
Osoby powyżej 18. roku życia z chorobami współistniejącymi będą mogły skorzystać ze szczepienia u lekarza POZ z 50-procentową refundacją, natomiast osoby powyżej 65. roku życia z chorobami współistniejącymi – bezpłatnie.
„To bardzo ważna decyzja Ministerstwa Zdrowia, środowisko lekarzy geriatrów od wielu miesięcy zabiega, żeby to szczepienie było bezpłatne dla osób starszych. Wraz z wiekiem dochodzi do naturalnego obniżenia odporności immunologicznej; większość seniorów ma też wielochorobowość, a przez to wiele czynników predysponujących do ujawnienia się uśpionych infekcji. Jedną z takich infekcji jest infekcja półpaścowa, która jest następstwem zarażenia się przed laty wirusem ospy wietrznej” – opisuje prof. Tomasz Targowski, krajowy konsultant w dziedzinie geriatrii.
Półpasiec jest wywoływany przez wirus (varicella zoster, VZ); którym zakażenie się prowadzi do ospy wietrznej. Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus pozostaje w formie uśpionej w organizmie. Na skutek spadku odporności może dojść do reaktywacji wirusa i zachorowania na półpasiec.
„Niemal wszyscy dorośli mieli w przeszłości kontakt z wirusem ospy wietrznej. Gdy organizm jest osłabiony – a u osób w starszym wieku w sposób naturalny dochodzi do osłabienia odporności – dochodzi do uaktywnienia się wirusa i zachorowania na półpasiec. Choroba ma liczne powikłania, z których najczęstszą jest neuralgia popółpaścowa. Jej leczenie u osób w starszym wieku jest bardzo trudne, ponieważ musimy stosować wiele leków, których wolelibyśmy nie stosować u seniorów z powodu ryzyka działań niepożądanych” – zaznacza prof. Targowski. – „Leczenie bólu popółpaścowego jest trudne, często długie i mało skuteczne”.
Eksperci chwalą decyzję Ministerstwa Zdrowia dotyczącą refundacji szczepienia przeciw półpaścowi w 50 proc. dla osób powyżej 18. roku życia z chorobami współistniejącymi, które są związane z zaburzeniami odporności (m.in. z chorobami onkologicznymi, hematoonkologicznymi, autoimmunologicznymi, po przeszczepieniach szpiku, po przeszczepach narządowych, z zaburzeniami odporności). W tych przypadkach choroba, a często także jej leczenie, prowadzą do pogorszenia funkcjonowania układu odpornościowego.
„W tych grupach ryzyko wystąpienia półpaśca jest kilku- a nawet kilkunastokrotnie większe niż w populacji ogólnej, a dodatkowo sam przebieg choroby może być ciężki. Poza tym ci pacjenci często otrzymują skomplikowane, niekiedy bardzo kosztowne terapie onkologiczne, hematoonkologiczne, immunologiczne. W ich przypadku bardzo ważne jest zapobieganie zachorowaniu na półpasiec, gdyż bardzo często w okresie ostrej infekcji leczenie trzeba przerwać lub w istotny sposób zmodyfikować, ze szkodą dla pacjenta” – zaznacza prof. Krzysztof Tomasiewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych SPSK1 w Lublinie, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
„Ryzyko powikłań, a przede wszystkim ryzyko neuralgii popółpaścowej u osób z tej grupy ryzyka jest bardzo wysokie. To grupa, która absolutnie powinna zaszczepić się przeciw półpaścowi” – dodaje prof. Tomasiewicz, podkreślając, że zaszczepić się powinny także osoby, które już chorowały na półpasiec. – „Przechorowanie tej choroby nie pozostawia odporności. Tylko szczepienie chroni przed kolejnymi epizodami półpaśca”.
Nowe decyzje Ministerstwa Zdrowia wpisują się w postulaty ekspertów, wielokrotnie wyrażane podczas konferencji „HEALTHY AGEING – długie życie w dobrym zdrowiu”. – Szczepionki dla osób starszych powinny być bezpłatne, co ułatwiłoby seniorom dostęp do nich. Dla wielu osób np. koszt szczepionki przeciw półpaścowi jest bardzo trudny do zaakceptowania, ze względu na sytuację ekonomiczną seniorów – mówiła podczas konferencji w grudniu 2024 roku prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii.
Na kwietniowej liście refundacyjnej na liście bezpłatnych leków dla osób 65+, oprócz szczepionki przeciw półpaścowi, znalazła się również szczepionka przeciw RSV. Od kwietnia 2025 r. na liście bezpłatnych leków dla seniorów znajdują się więc szczepionki: przeciw półpaścowi, pneumokokom, RSV i grypie (dwie pierwsze dla seniorów z chorobami współistniejącymi). Bezpłatna jest również szczepionka przeciw COVID-19.
„Cieszę się z decyzji rozszerzenia listy bezpłatnych leków o kolejne szczepienia. Oby takich decyzji było więcej. Jestem za tym, żeby było jak najwięcej bezpłatnych szczepień dla osób 65 plus, zgodnie z zasadą, że łatwiej, i taniej dla systemu ochrony zdrowia, jest zapobiegać chorobom niż je potem leczyć” – dodaje prof. Tomasz Targowski.
